Sabado, Disyembre 30, 2023

Kwento - No to jeepney phaseout!

NO TO JEEPNEY PHASEOUT!
Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

“Kumusra na po, Itay? Balita ko, balak ng pamahalaan i-phase out ang mga dyip dahil daw sa PUV modernization? Nakakasira rin daw sa kalikasan ang ating mga dyip dahil sa usok nitong ibinubuga. Tama po ba ang nabalitaan ko, Itay?” Sabi ni Nonoy sa kanyang amang tsuper ng dyip na si Mang Nano.

“Oo nga, anak? Iyan ang problema naming mga tsuper ngayon. Balak ipalit ang mga minibus na tinawag nilang e-jeep. Modernong dyip daw subalit pag sinuri mo naman, mas nakikipagtagalan sa panahon ang ating mga tradusyunal na dyip kaysa sa e-jeep na ilang taon lang, laspag na.” Ang himutok naman ni Mang Nano sa anak.

“Paano po iyan, Itay? Pag nangyari po iyan, aba’y baka di na kayo makapamasada?” Ani Nonoy.

“Ano pa nga ba? Gutom ang aabutin natin, pati na ibang pamilya ng mga tulad kong tsuper! Baka matigil ka na rin sa pag-aaral dahil sa dyip lang natin kinukuha ang pangmatrikula mo.” Ani Mang Nano.

Habang nag-uusap ang mag-ama ay dumating si Nitoy, ang kumpare at kasamang tsuper ni Mang Nano.

Sabi ni Nitoy, “May pulong tayong mga drayber mamaya alas-kwatro ng hapon sa terminal upang pag-usapan ang sinasabing modernisasyon daw ng ating mga dyip. Dalo tayo, pare, nang malaman natin.”

“Sige, pare, dadalo ako. Magkita na lang tayo doon mamaya.”

“Itay, maaari bang sumama? Nais ko lang po makinig.” Ani Nonoy.

“Sige, anak. Samahan mo ako mamaya.”

Dumating ang ikaapat ng hapon. Marami nang tsuper sa terminal, at may megaphone. Nagpaliwanag ang lider ng mga tsuper sa lugar na iyon. Si Mang Nolan. Naroon na rin ang mag-amang Nano at Nonoy.

“Mga kasama,” ani Mang Nolan. “Ipinatawag natin ang pulong na ito dahil nangangamba tayong mawalan ng kabuhayan pag natuloy ang pagpe-phaseout ng ating mga dyip. Hindi tayo papayag diyan! Gutom ang aabutin ng ating pamilya, hindi pa tayo makakapasada. Hanggang Disyembre 31 ang ibinigay sa atin upang magkonsolida ng ating hanay.”

“Anong ibig sabihin niyan?” Tanong ni Mang Nano.

“Ganito kasi iyan,, mga kasama,” ani Mang Nolan, “Naglabas ang Department of Transportation ng Omnibus Franchising Guidelines na una sa programang PUV Modernization Program. Anong laman niyan?”

Nakikinig ng mataman ang mga tsuper sa paliwanag. Nagpatuloy si Mang Nolan, “Sa ilalim ng nasabing guidelines, dapat ikonsolida ng mga tsuper at opereytor ng dyip ang kanilang mga yunit sa isang kooperatiba na tatayong manager at magpapatakbo sa partikular na ruta batay sa polisiyang one route, one franchise. Sa isang prangkisa, 15 yunit ng modernong dyip ang minimum na kailangan. Ang presyo ng isang yunit ay nasa P2.4 milyon hanggang P2.8 milyon. Kaya ba natin iyon? Aba’y lagpas triple na iyan sa bago at magandang klaseng tradisyunal na dyip na nasa P800K lang. Tinaningan na tayo na hanggang Disyembre 31 na lang ay dapat nakonsolida na ang ating mga dyip.”

“Anong dapat nating gawin?” Tanong ng tsuper na ni Mang Nestor.

“Aba’y kinonsulta ba nila ang mga tsuper at opereytor sa balak nilang iyan? O baka dahil may pera sila sa mga modern dyip kaya ginigiit nila iyan sa atin. Mungkahi ko, mga kasama, magpakita tayo ng pwersa bago ang deadline.” Sabi ni Mang Nano.

“Aba, Itay, sasama rin ako riyan! Isasama ko mga kaklase ko!” Sabad naman ni Nonoy.

“Bakit mo naman naisipang sumama?” Tanong ni Mang Nolan.

“Naisip ko po kasi, maraming pamilya ang magugutom pag hindi na nakapasada sina Itay, ang tulad po ninyong mga tsuper. Apektado rin ang aming pag-aaral. Pati mga manggagawang pumapasok sa trabaho, walang masasakyan. Ang laban po ng tsuper ay laban din naming mga komyuter.” Ang mahabang paliwanag ni Nonoy.

“Aba’y magaling. Sige, kung payag ang tatay mo.” Ani Mang Nolan.

Agad sumagot si Mang Nano, “Anong paghahanda ang ating gagawin? Dapat sabihan din natin ang iba pang tsuper. Kailangan nating magpakitang puwersa upang pakinggan tayo!”

Si Mang Nolan, “Sige, mga kasama, sa Disyembre 29 natin itakda ang ating pagkilos. Bago magsara ang taon ay maipakita natin ang ating paninindigan. Ang ating panawagan: No to jeepney phaseout!”

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 16-31, 2023, pahina 18-19.

Miyerkules, Disyembre 20, 2023

Salamat, kasama

SALAMAT, KASAMA

salamat, kasama, sa magandang mensahe
sapagkat pinasaya ako ngayong gabi
sadyang tulad nating tibak ay nagsisilbi
sa uri't bayan upang bansa'y mapabuti

magpatuloy lang tayo sa pakikibaka
laban sa pang-aapi't pagsasamantala
bilang tibak na Spartan ay makiisa
ng buong puso't giting sa laban ng masa

magbasa-basa, magpakahusay, magsanay
patuloy na gampanan ang adhika't pakay
kumilos at magpakilos, tayo ay tulay
upang laban ng obrero'y ipagtagumpay

salamat, kasama, sa buhay at layunin
sapagkat adhika'y sinasabuhay natin
na bulok na sistema'y tuluyang baguhin
at tayo'y sama-samang kumikilos pa rin

- gregoriovbituinjr.
12.19.2023

Lunes, Disyembre 18, 2023

Ang pakay

ANG PAKAY

pagod ang dama sa bawat hakbang
matapos ang mahabang paglinang
ng mga saknong at taludturan
na gintong uhay ang pakinabang

patuloy lang sa pakikibaka
nang kamtin ang asam na hustisya
na matagal nang hikbi ng masa
na kaytagal ding sinamantala

kaya naritong iginuguhit
ang labanang abot hanggang langit
ang tibak ay nagpapakasakit
nang ginhawa ng masa'y makamit

nawa makata'y di lang magnilay
o kathain ang sugat ng lumbay
kundi ipalaganap ang pakay:
uring manggagawa'y magtagumpay!

- gregoriovbituinjr.
12.18.2023

Linggo, Disyembre 17, 2023

Kawikaan sa kwaderno

KAWIKAAN SA KWADERNO

"The least I can do is speak out for those who cannot speak for themselves." 
~ kawikaan sa pabalat ng isang kwaderno

nabili ko sa Benguet ang kwadernong iyon
dahil anong ganda ng kawikaan doon
marahil tibak din ang nagsalita niyon
na may tapang kapara ng oso o leyon

ang tangi kong magagawa'y ang magsalita
para sa tinanggalan ng tinig, dalita,
maliliit, vendor, babae, manggagawa,
magsasaka, pinagsamantalahang sadya

kawikaang sinasabuhay na totoo
kaya kwadernong yao'y iniingatan ko
makabuluhang patnubay sa pagkatao, 
pangarap, hustisya, karapatan, prinsipyo

kung may gayong kwaderno pa'y aking bibilhin
upang ipangregalo sa kapwa ko man din
nang maging gabay din nila ang diwang angkin
upang api't sadlak sa putik ay hanguin

- gregoriovbituinjr.
12.17.2023

Miyerkules, Disyembre 13, 2023

Sama-samang pagkilos

SAMA-SAMANG PAGKILOS

pag-uwing bahay galing sa rali
animo'y di pa rin mapakali
rali nama'y di kawili-wili
gutom lang lalo't walang pambili

subalit rali ay mahalaga
upang maipaabot sa masa
at gobyerno ang isyu talaga
may rali dahil nakikibaka

kaytaas ng presyo ng bilihin
tulad ng gulay, bigas, pagkain
pangangailangang pangunahin
na araw-gabi nating gastusin

karapatan nating manuligsa
kung pinuno'y kuyakoy lang sadya
barat ang sahod ng manggagawa
walang disenteng bahay ang dukha

tuloy ang sama-samang pagkilos
kung may inapi't binubusabos
labanang ito'y dapat matapos
kaya maghanda sa pagtutuos

- gregoriovbituinjr.
12.13.2023

Sabado, Oktubre 7, 2023

Apo ni Leonidas

APO NI LEONIDAS

dugong Spartan, isang aktibista
apo ni Leonidas ng Sparta
at tagapagtanggol ng aping masa

lingkod ng manggagawa't maralita 
tinig ng inaapi't mga dukha
di palulupig sa mga kuhila

tangan ang prinsipyo ng proletaryo
inoorganisa'y uring obrero
pangarap ay lipunang makatao

sa mapagsamantala'y di pagapi
pati na sa tuso't mapagkunwari
at lalabanan ang mapang-aglahi

nakikibaka pa rin hanggang ngayon
laging mahalaga'y kamtin ang layon
nabubuhay upang tupdin ang misyon

- gregoriovbituinjr.
10.07.2023

* litrato mula sa google

Lunes, Oktubre 2, 2023

I was born a Red October

I WAS BORN A RED OCTOBER

I was born on the second of October
like Mahatma Gandhi, actor Benjie Paras
classmate Angelo Arvisu, singer Sting
chess grandmaster Jonathan Spillman

a Libra who fight for social change
a writer who write in progressive page
a proletarian poet in politics engage
that in exploitative system feel rage
an activist who read Marx, the sage

I was born a Red October
I was born when French painter, chess
player and writer Marcel Duchamp died
I was born when protesting students
were killed by government forces in what
was known as the Tlatelolco massacre
I was born to continue their struggle
and the struggle of the working class

that's why I am an Spartan activist
that's why I am an environmental advocate
that's why I am a human rights defender
that's why I am a proletarian writer and poet
that's why I am and will always be
a Red October

- gregoriovbituinjr.
10.02.2023

Miyerkules, Setyembre 27, 2023

Ang tindig

ANG TINDIG

inalay ko na para sa bayan at kalikasan
para sa katarungan at makataong lipunan
ang sarili, ito'y matagal na pinag-isipan
prinsipyo itong yakap-yakap hanggang kamatayan

ayokong sayangin yaring buhay sa mga bisyo,
sa pagyaman, o pagsasasamantala sa kapwa ko
ayokong sayangin ang buhay sa mga di wasto
ayokong mamuhay sa sistemang di makatao

kumikilos akong tinataguyod ang hustisya
na tanging iniisip ay kapakanan ng masa
simpleng pamumuhay at puspusang pakikibaka
labanan lahat ng uri ng pagsasamantala

sa paglilingkod sa bayan, buhay ko'y nakaugat
walang bisyo kundi sa masa'y maglingkod ng tapat
ganyan lang ako, di pansarili kundi panlahat
sa bawat hakbang, iyan ang laging nadadalumat

- gregoriovbituinjr.
09.27.2023

Martes, Agosto 29, 2023

Kwento - Rali ng maralitang taga-Malipay


RALI NG MARALITANG TAGA-MALIPAY
Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

Isa ako sa mga sumama sa rali ng mga taga-Malipay sa isang araw nilang pag-iikot at pagpoprograma sa harap ng Senado, Kongreso at sa paanan ng Mendiola. Bunsod iyon ng nangyayari sa kanila na pagtanggal ng kuryente at ang buo nilang komunidad ay binakuran na ng pamilya ng isa sa makapangyarihan at mayamang angkan sa bansa.

“Dumudulog kami ngayon sa Senado upang mapaimbestigahan ang nagaganap sa aming lugar kung saan binakuran na ang aming pamayanan at tinanggalan pa kami ng kuryente kung saan wala na kaming ilaw sa gabi. Walang bentilador ang aming mga anak na kapag natutulog na’y nilalamok. Hindi na rin kami makapag-charge ng aming selpon dahilan upang hindi kami makontak ng aming mga kamag-anak.” Ito ang sabi ng isang lider-maralita habang tangan ang megaphone.

Binulungan din ako ni Ka Tek, ang bise-presidente ng aming samahan, “Pakinggan mo ang kanilang inilalahad. Talagang mula sa puso. Mula sa galit nila sa mga namamanginoon at nang-aagaw ng kanilang lupang tinitirahan.” Napatango na lang ako dahil totoo. Kita mong tahimik lang sila roon ngunit nanggagalaiti na sa galit bagamat nagpipigil.

Sigaw naman ng isang lider-maralita. “Karapatan sa paninirahan, ipaglaban!” At sinabayan din namin ang kanyang sigaw. “Karapatan sa paninirahan, ipaglaban! Karapatan sa paninirahan, ipaglaban”

Nagpa-receive din sila ng liham na humihiling na imbestigahan ng Senado ang nangyayari sa kanila. Subalit may agam-agam sapagkat isang Senador ang kalaban nila sa nasabing lupa at umano’y asawa ng isang talamak na land grabber. Sa isip-isip ko, hindi kaya harangin lang ang sulat? Gayunman, nagpatuloy sila sa pagkilos. Matapos iyon ay nagsilulan na kami sa mga sasakyan upang magtungo ng Mendiola.

Habang daan, napapag-usapan namin paano magpo-programa sa Mendiola, gayong alam naming di na pinapapasok sa makasaysayang tulay ng Mendiola ang sinumang nais magpahayag. 

Bukas ang Mendiola kung saan paroo’t parito ang mga sasakyan habang naglalakad naman papasok ang mga estudyante. Umakyat kami sa footbridge at pagdating sa paanan ng Mendiola ay agad nagladlad ng plakard, nagkapitbisig at nagprograma. Nais talaga ng mga maralita na matugunan ang kanilang problema, dahil buhay, gutom at kawalan ng tirahan ang kanilang kinakaharap. Para sa kanila, makasaysayan ang pagkilos na iyon. At naging bahagi kami ng nasabing kasaysayan.

Agad kaming hinarang ng mga pulis. Itinaboy sa labas ng paanan ng Mendiola. Mukhang napaganda pa ang pwesto, dahil sa mas maraming taong nagdaraan at nakasakay ang makakabasa ng aming mga plakard. At baka maunawaan nila ang aming mga ipinaglalaban.

Binigyan kami ng mga pulis ng labinglimang minuto para sa apat na tagapagsalita. Naglahad doon ng kanilang damdamin ang mga taga-Malipay. Habang ang mga kasama ay matatag na nagkakapitbisig.

Katanghaliang tapat na iyon. Matapos ang pagkilos sa Mendiola ay nagsikain muna kami. May baon ang ilan, habang kami’y kumain sa karinderyang malapit doon. Alauna na ng hapon nang lumarga kami.

Nang papunta na kami ng Kongreso ay nadaanan namin ang Commission on Human Rights o CHR. Bakit kaya hindi namin binigyan ng liham iyon? Sa isip-isip ko, baka dahil hindi na kaya sa buong maghapon ang lakarin. Matapos ang Kongreso ay pupunta pa sa Energy Regulatory Commission para hilinging ibalik ang kanilang kuryente.

Dumating kami sa panulukan ng Commonwealth Ave. at Batasan Ave. sa ganap na ikalawa ng hapon. Doon ay hinintay pa namin ang ibang kasamang umano’y nahuli ang sinasakyan. Pasado ikatlo ng hapon ay lumarga na kami. Mga limang sasakyan na lamang kami.

Sa South Gate ng Kongreso ay nagprograma agad kami habang sa North Gate naman nagtungo ang ilang kasama upang magpa-receive ng sulat. Sana nga ay maimbestigahan na, in aid of legislation, masulat ng midya, o kaya’y talagang maresolba na ang kanilang problema.

Hindi madali ang kanilang laban. Wala namang madaling laban. Ngunit ang ipinakita nilang pakikibaka sa ligal na paraan, pagtungo sa Senado, Malakanyang at Kongreso, ay nagbibigay inspirasyon sa iba pa na matutong ipaglaban ang kanilang mga karapatan sa paninirahan at mapahalagahan ang karapatan ng bawat tao.

Hindi na kami pumunta ng ERC dahil mag-aalas-singko na. Hindi na kami aabot. Gayunman, sana’y maipanalo nila ang kanilang laban.

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Agosto 16-31, 2023, pahina 18-19.

Biyernes, Agosto 25, 2023

Sa wala't winalan ng tinig

SA WALA'T WINALAN NG TINIG

ako'y nakipagkapitbisig
sa wala't winalan ng tinig
namumutawi sa'king bibig
sa kanila ako'y titindig

gawin anong kayang magawa
upang bigyang tinig ang dukha
na tinuring na hampaslupa
sapagkat sila'y walang-wala

buong puso ko nang niyakap
ang prinsipyo't aming pangarap
isang sistemang mapaglingap
laban sa tuso't mapagpanggap

itatayo'y lipunang patas
na ang palakad ay parehas
bunga'y di man basta mapitas
ay mayroong magandang bukas

lalaban akong buong husay
upang matupad yaring pakay
ah, ito man ang ikamatay
tanggap na ang palad kong tunay

- gregoriovbituinjr.
08.25.2023

Huwebes, Agosto 24, 2023

Kung babangon lang tayo

KUNG BABANGON LANG TAYO

kung babangon lamang tayo
kung kapitbisig lang tayo
kung nagkakaisa tayo
babagsak ang mga tuso

ah, huwag natin hayaang
tayo'y pagsamantalahan
ng burgesya't mayayaman
at naghaharing iilan

dahil di nagkakaisa
ay naaping isa-isa
kung di pa rin magkaisa
lalagi pa ring mag-isa

ah, kung tayo'y babangon lang
ay lalagpak ang gahaman
bundatin silang tuluyan
hanggang pumutok ang tiyan

tara, tayo'y magsibangon
at magsikilos sa layon
bunutin na natin ngayon
ang pangil ng mga leyon

- gregoriovbituinjr.
08.24.2023

* litrato mula sa google

Lunes, Agosto 14, 2023

Kwento - Anak, pag-aralan mo rin ang lipunan


ANAK, PAG-ARALAN MO RIN ANG LIPUNAN
Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

Kinagabihang umuwi ang anak mula sa paaralan, naikwento nito sa kanyang ama na tinanggal na pala sa kolehiyo ang pagtuturo ng wikang Filipino at Kasaysayan.

“Itay, bakit nangyari iyon? Wala na bang saysay ang mga paksang iyan sa atin? Ang mga iyan pa naman ang paborito kong subject.”

Humihigop noon ng kape habang nagbabasa ng pahayagan ang kanyang ama nang kanyang kausapin. Napatingin sa kanya ang ama, napakunot ang noo, at marahang ibinaba sa hapag-kainan ang tasa ng ininom na barakong kape. Saka sa kanya bumaling ng tingin.

“Ang inyong edukasyon kasi, anak, sa ngayon ay nakabalangkas na sa kapitalistang globalisasyon, kung saan dapat ang mga gradweyt ay manilbihan sa mga mayayamang bansa. Kaya sa inyong K-12 noon, pulos mga pagsasanay na bokasyunal at teknikal ang tinututukan. Dahil iyon ang kailangan sa ibang bansa. Kaya hindi nakapagtatakang tanggalin ang mga subject na Filipino at Kasaysayan dahil wala naman daw iyang paggagamitan pag nagtrabaho na kayo sa ibang bansa. May tinatawag nga kami noon na brain drain, dahil ang mga magagaling nating gradweyt ay kinukuha at binabayaran ng malaking sahod ng mga banyaga upang magtrabaho sa kanilang bansa, kaya tayo nawawalan ng magagaling na magsisilbi sana sa ating bayan.”

“Paano na ang mga tulad ko, Itay? Nais kong maging guro upang makapagturo pagkagradweyt ko. At nais kong ituro ang wikang Filipino, Kultura, Panitikang Bayan, at lalo na ang Kasaysayan. Kung tinanggal na iyan, di ko na maituturo iyan sa kolehiyo. Magiging batayang paksa na lang sila sa elementarya. Malamang ay mga estudyante sa elementarya ang turuan ko. Para bagang hanggang doon na lang ang mga subject na iyon. Wala na bang halaga sa pamahalaan na matutunan ng mga mag-aaral ang wika at kasaysayan? Lalo na ngayong buwan ng Agosto, na Buwan ng Wikang Pambansa, at Buwan din ng Kasaysayan.”

“Alam mo, anak, may mga pag-aaral ding hindi mo makukuha sa apat na sulok ng paaralan, dahil ayaw itong ituro ng mga kapitalistang edukador. Tulad halimbawa ng kung ano ang totoong ugat ng kahirapan, na hindi naman kamangmangan, kapalaran, populasyon o katamaran. Iyon naman ang tinuturo namin sa aming mga kasama sa pabrika, sa unyon, pati sa mga komunidad. Palagay ko, anak, aralin mo rin iyon.”

Napatitig ang anak sa ama, “Ano naman ang halaga niyan sa aming mga estudyante? Eh, hindi naman iyan subject sa eskwelahan?”

“Ang tanong mo kasi, anak, ay kung bakit tinanggal ang wikang Filipino at Kasaysayan sa kolehiyo. Aba’y iIlang taon nang nangyayari iyan. May kaugnayan din ang pag-aaral mo ng lipunan sa kung bakit nawala na ang mga paborito mong subject. Sa globalisadong mundo kasi, balewala na sa merkado ang kung anu-anong hindi naman nila magagamit upang umunlad ang kanilang mga korporasyon. Kaya nagkaroon kayo ng K-12 upang mas ang pag-aralan na ninyo ay ang mga bukasyunal at teknikal, at hindi na ang hinggil sa usaping pambansa, tulad ng Kasaysayan at Wika.”

“Ah, eh, salamat, Itay, sa mga paliwanag, pag-iisipan ko po iyan.”

“Ang tanging maipapayo ko sa iyo, anak, pag-aralan mo ang lipunan. Aralin mo ang kasaysayan ng mga nagdaang lipunan at itanong sa sarili bakit ba may mayamang iilan habang laksa-laksa ang naghihirap sa ating bayan, kundi man sa buong daigdigan. Bakit may mga korporasyon at bakit kailangang magtayo ng samahan ang mga manggagawa? Bakit tinanggal ng mga kapitalistang edukador ang mahahalagang subject? Bakit ba laging taas ng taas taun-taon ang tuition fee? Na bukod sa pahirap sa mag-aaral ay pahirap din sa mga magulang na iginagapang sa hirap ang mga anak makapag-aral lamang. Yayain mo ang mga kapwa mo estudyante at nang kaming mga manggagawa ay makapagbigay sa kanila ng pag-aaral - talakayan  hinggil sa lipunan.”

“Sige po, Itay. Maraming salamat po sa payo ninyo. At sasabihan ko na rin ang mga kaklase ko para maisama ko sila sa talakayan. Baka sa labas na, Itay, hindi sa loob ng paaralan. Baka masita kami.”

“Salamat, anak, at ako’y iyong naunawaan. Malawak naman ang ating bakuran para pagdausan ng pag-aaral, maaari na roon. Ayusin mo lamang ang iskedyul kung kailan, at nang maisaayos ko rin ang aking iskedyul, at nang mapaghandaan din ang pag-aaral na ibibigay.”

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Agosto 1-15, 2023, pahina 18-19.

Linggo, Hulyo 30, 2023

Pagtanaw, pananaw

PAGTANAW, PANANAW

nakatanaw na naman sa dalampasigan
ano bang mayroon upang aking titigan
ang barkong nakahimpil o ang karagatan
o baka nakatitig muli sa kawalan

marahil, pinagninilayan ang pagtanaw
sa lagay ng dukhang dinig ko ang palahaw
kung bakit hirap pa rin hanggang sa pagpanaw
habang sa sistema'y anong ating pananaw

bulok na sistema'y paano gagapiin
paanong pagsasamantala'y papawiin
paanong naghaharing uri'y pabagsakin
at lipunang makatao'y matayo natin

naritong puspusan pa ring nakikibaka
na mithing baguhin ang bulok na sistema
na layuning kamtin ng masa ang hustisya
at ibagsak ang uring mapagsamantala

- gregoriovbituinjr.
07.30.2023

Sabado, Hulyo 29, 2023

Kwento - SONA na naman, sana naman...

SONA NA NAMAN, SANA NAMAN…
Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

Sa halos tatlong dekada na ay sumasali pa rin sina Igme at Isay sa mga kilos-protesta. Ani kumpareng Inggo nila: “Ano bang napapala natin sa pagdalo sa mga kilos-protesta? Nagbago ba ang buhay natin?”

Kaya napatanga sa kanya sina Igme at Isay. “Bakit ba ganyan na ang tono mo ngayon? Parang ikaw ang nagbago? Hinahanap mo pa rin ba na yumaman ka, gayong kakarampot lang naman ang sinasahod mo diyan sa pinapasukan mo?” ang sagot naman ni Isay.

“Mabuti nga na sumasama tayo sa kilos-protesta sa SONA upang ipakita ang tunay na kalagayan ng bayan kumpara sa ulat ng pangulo na pag-unlad kuno ng bayan. Na kesyo lumaki raw ang GDP subalit di naman ramdam ng mamamayan. Isang kahig, isang tuka pa rin ang mga maralita. Kontraktwal pa rin ang mga manggagawa.” ang tugon ni Igme.

“Subalit di pa rin naman nagbabago ang buhay natin?” ani Inggo.

“Magbabago ba ang buhay natin kung ang polisiya ng pamahalaan ay para sa negosyo, para sa mayayaman, para sa mga bilyonaryo? Hay, kaya tayo sumasama sa kilos-protesta sa SONA ay upang ipahayag natin na balintuna sa kalagayan ng bayan ang iniuulat ng pangulo, kundi para sa kanilang magkakauri lamang.” ani Igme.

Sumabad muli si Isay sa malumanay na paraan. “Kung ayaw mong sumama sa pagkilos sa SONA, huwag kang sumama. Kami na lang. Nais pa rin naming makiisa sa masa na matagal nang pinagsasamantalahan ng uring mapang-api. Ito ngang si Igme, kaytagal naging kontraktwal na dapat regular na sa kumpanya nila noon, hindi niya naipagtanggol ang sarili niya  laban sa kasong illegal dismissal dahil hindi siya noon sumali sa unyon. Bagamat pilit pa rin siyang ipinagtanggol ng unyon. Ang ganyang kaso ang hindi nireresolba ng pamahalaang ito. Ayos lang sa kanila ang kontraktwalisasyon dahil pabor iyon sa mga kapitalista.”

Napaisip si Inggo. “Kung sabagay, tama kayo. Subalit nangangako naman ang bagong pangulo na reresolbahin ang 6.5 milyong backlog sa pabahay. Baka mabiyayaan tayo roon.”

“Asa ka pa.” sabi ni Isay. “Ang balita namin, vertical ang itatayong pabahay, parang condo, at ang palakad diyan, dapat ay kasapi ka ng Pag-ibig upang may pambayad ka sa pabahay na milyon kada yunit. May pera ka bang pambayad? Hindi pangmaralita ang pabahay na iyon, kundi negosyo. Hindi serbisyo sa tao. Ninenegosyo na naman nila tayo.”

“Subalit gaya nga ng sinabi ko, taon-taon na lang ang SONA, kailan pa tayo titigil sa ganyang pagkilos?” muling sabi ni Inggo.

Agad namang sumagot si Igme, “Kaytagal na nating pinag-usapan iyan.  Kikilos tayo, hindi lang sa SONA, kundi sa Mayo Uno, Araw ng Kababaihan, Karapatang Pantao, at iba pa, basta may isyu ang bayan. Hindi para sa maralita ang mga nagdaang gobyerno kundi para lagi sa negosyo at sa mga kauri nilang mayayaman. Kaya nga ang polisiya nila ay taliwas sa kagustuhan ng mamamayan. Diyan pa lang sa usapin ng kontraktwalisasyon, mataas na bilihin, ang hindi maampat na land grabbing na hanggang ngayon ay hindi maipasa-pasa ang National Land Use Act, dahil asawa ng isang senador ang isa sa kilala nating land grabber, aba’y aasahan mo pa bang magbabago ang buhay natin. Ang dapat sa kanilang uring mapagsamantala sa maliliit ay ibinabagsak. Ayon nga sa awiting Tatsulok, ‘at ang hustisya ay para lang sa mayaman.’ At hindi tayo papayag na magpatuloy ang ganyan, lalo na para sa ating mga anak, apo, at sa mga susunod na henerasyon.”

Napatungo si Inggo. Maya-maya’y napatitig kay Igme, “Pilit ko pa ring inuunawa ang sinasabi ninyo. Habang sa utak ko ay para bang nangangako na naman ng matatamis ang pangulo tulad ng iba pang nakaraang pangulo.”

“Bente pesos na ba ang sangkilong bigas? Aba’y nang minsang  kumain tayo sa mall, trenta pesos na ang isang tasang kanin, asa ka pa rin sa pangako ng pangulo? Hanggang kailan ka kontraktwal?” Ani Isay.

Napatungo na naman si Inggo. “Sabagay, tama kayo. Nauunawaan ko na. Sasama ako sa inyo sa pagkilos sa SONA.”

Si Isay muli, “Makikinig tayo sa tunay na kalagayan ng bayan ayon mismo sa bibig ng mga manggagawa at kapwa natin maralita. Tayo pa rin namang magkakauri ang uugit ng ating kasaysayan at kinabukasan natin at ng ating mga anak. Magpalit-palit man ang pangulong para sa mga kapitalista, hindi pa rin magbabago ang buhay natin.”

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hulyo 16-31, 2023, pahina 18-19.

Martes, Hulyo 25, 2023

Mabuhay ang mga vendor!

MABUHAY ANG MGA VENDOR!

mabuhay silang maninindang anong sipag
na trabaho't kostumer ang inaatupag
upang kumita, upang buhay ay di hungkag
at naglalako sa maghapon at magdamag

hanggang maubos ang kanilang tinitinda
mga simpleng kakanin, payak na meryenda
upang mabusog kahit paano ang masa
upang buhayin din ang kanilang pamilya

salamat sa mga vendor na nabubuhay
sa trabahong marangal, mabuhay! mabuhay!
sa inyong lahat, taasnoong pagpupugay!
dahil naaalpasan ang gutom at tamlay

mura lang subalit nabubusog na kami
kaya madalas, sa tinda n'yo'y nawiwili
habang naritong nagpapatuloy sa rali
upang sa uri at sa bayan ay magsilbi

- gregoriovbituinjr.
07.25.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa SONA, 07.24.2023

Miyerkules, Hulyo 19, 2023

Di ako umaasa

DI AKO UMAASA

di ako umaasa sa anumang gantimpala
basta ako'y kikilos para sa obrero't dukha
magandang gantimpala na kung kamtin ang ginhawa
dahil lipunang makatao'y natayo nang sadya

di ako umaasang mayroong premyong salapi
basta tuloy ang kilos para sa bayan at uri
basta maibagsak ang mapang-api, hari't pari
maitayo'y lipunang patas, walang naghahari

di ako umaasa sa sinumang manunubos
na di darating, kundi ang sama-samang pagkilos
ng uring manggagawa, inapi't naghihikahos
labanan ang mapagsamantala't mapambusabos

walang gantimpala kundi makataong sistema
ang matayo para sa kinabukasan ng masa
guminhawa ang nakararami, di lang burgesya
sa pag-unlad dapat walang maiwan kahit isa

- gregoriovbituinjr.
07.19.2023

Linggo, Hulyo 16, 2023

Ang sosyalismo ay dagat

ANG SOSYALISMO AY DAGAT

anang isang kasama, ang sosyalismo ay dagat
walang nagmamay-ari, nakikinabang ay lahat
iyan din ang pangarap ko't adhika sa pagmulat
sa kapwa, uri't bayan, lasa man ay tubig-alat

di tulad ngayon, inangkin na ng mga kuhila
sa ngalan ng tubo, ang laksang bagay, isla't lupa
silang di nagbabayad ng tamang lakas-paggawa
at nagsasamantala sa obrero't maralita

sinong nais magmay-ari ng buong karagatan
marahil wala, pagkat di nila ito matirhan
baka naman may nagnanais na ito'y bakuran
upang yamang dagat ay kanilang masolo naman

sinong gustong may nagmamay-aring iilang tao
sa isang malawak na lupa dahil sa titulo
habang katutubo'y nakatira na noon dito
inagawan sila ng lupa ng mapang-abuso

mga pribilehiyo'y nasa mga nag-aari
yaman ng lipuna'y nasa burgesya, hari't pari
inapi ang tinuringang nasa mababang uri
ugat nga ng kahirapa'y pribadong pag-aari

kaya dapat nating ipagwagi ang sosyalismo
at itayo ang lipunang talagang makatao
di na korporasyon ang mananaig na totoo
kundi kolektibong pagkilos ng uring obrero

- gregoriovbituinjr.
07.16.2023

* litrato mula sa google

Sabado, Hulyo 15, 2023

Payak na pamumuhay

PAYAK NA PAMUMUHAY

payak lamang ang buhay naming tibak na Spartan
lalo't patuloy na nakikibaka sa lansangan
talbos ng kangkong at tuyong hawot man itong ulam
pinapapak man ng lamok, at banig ang higaan

kaming tibak na Spartan ay nariritong kusa
upang depensahan ang dukha't uring manggagawa
laban sa mga gahaman at mapang-aping linta
na nakikinabang sa dugo't pawis ng paggawa

patuloy naming hinahasa ang aming kampilan
at isipan at pinag-aaralan ang lipunan
bakit laksa'y naghihirap at mayama'y iilan
paano mababago ang bulok na kalagayan

sariling kaginhawahan ay di namin adhika
kaya pagpapayaman ay di namin ginagawa
nais naming dukha'y sabay-sabay na guminhawa
kaya aming itatayo'y lipunang manggagawa

- gregoriovbituinjr.
07.15.2023

Miyerkules, Hulyo 5, 2023

Sipnayan

SIPNAYAN

sineseryoso ko pa ring / pag-aralan ang sipnayan
na naunsyami nga noong / umalis sa pamantasan
upang sadyang pag-aralan / ang bayan, uri't lipunan
prinsipyo'y isinabuhay / bilang tibak na Spartan

binabasa-basa'y aklat, / inuunawang mabuti
pag may mga libreng oras / o kaya'y di mapakali
sipnayan sana'y natapos / subalit di nagsisisi
at ngayon binabalikan / ang kalkulus at dyometri

habang patuloy pa naman / sa paglilingkod sa madla
kasama'y mga kauring / manggagawa't maralita
tuloy ang pakikibaka't / tinutupad ang adhika
habang sa paksang sipnayan / ang sarili'y hinahasa

kurso kong B.S. Math noon / ay talagang di natapos
pagkat napapag-usapa'y / lagay na kalunos-lunos
ng dalita't manggagawa / kaya nagdesisyong lubos
umalis ng pamantasan, / paglingkuran ang hikahos

pagkat baka balang araw / ay mayroong maitulong
bagong sistema'y mabuo / sa tulong ng sipnayanon
paano bang kaunlaran / ay talagang maisulong
kung sakaling manalo na / ang asam na rebolusyon

ngunit di pa naman huli't / makakapag-aral muli
pagkat misyon at panahon / ay kayang ihati-hati
pag-aralan ang sipnayan / at paglingkuran ang uri
hanggang lipunang pangarap / ay ating maipagwagi

- gregoriovbituinjr.
07.05.2023

* sipnayan - math

Sabado, Hulyo 1, 2023

Salamisim

SALAMISIM

nais kitang puntahan
sa yungib ng kawalan
bakit lagi ka riyan
sa putik at karimlan?

nais kitang makita
at kukumustahin ka
agila ka pa rin ba?
o isa ka nang maya?

madalas ka raw lugmok
at walang maisuksok?
ginhawa'y di maarok
sa trabahong pinasok?

kahapon ay kahapon
iba na ang panahon
kaisa ka sa layon
kaya kita'y magtulong

lalaban tayong sabay
sa mga tuso't sinsay
sa apoy maglalantay
ang kamao't palagay

pahalikin sa lupa
ang gahamang kuhila
at iligtas ang dukha
sa palamara't linta

- gregoriovbituinjr.
07.01.2023

Nilay sa unang araw ng Hulyo

NILAY SA UNANG ARAW NG HULYO

di ko pa batid noon ang landas kong tatahakin
kung ang maging inhinyero ba'y aking kakayanin
o maging sipnayanon kung aral ay pagbutihin

hanggang mapasok ako sa pahayagang pangkampus
at pagsusulat na ang kinahiligan kong lubos
mula sa numero'y sa titik na nakipagtuos

sa pahayagang pangkampus naman naimbitahan
upang maging tibak at pag-aralan ang lipunan
nagbago ang lahat nang lumabas ng pamantasan

hanggang maging aktibistang Spartan at namuhay
ng matatag habang prinsipyo'y tinanganang tunay
sa uri't sa bayan, ang iwing buhay na'y inalay

anong kahulugan ng buhay, saan patutungo
anong katuturan ng butil ng pawis at dugo
upang kamtin ang mga pangarap at di gumuho

marahil panahon ko'y di pa naman nagagahol
patuloy akong kakatha't masa'y ipagtatanggol
at gagampanan kong buong husay ang bawat tungkol

- gregoriovbituininjr.
07.01.2023

* sipnayan - math; sipnayanon - mathematician

Biyernes, Hunyo 30, 2023

Sa huling araw ng Hunyo

SA HULING ARAW NG HUNYO

katapusan na ng buwan ng Hunyo
aba'y kalahating taon na tayo
kulang pa ba ang sweldo ng obrero
ngayon ba'y kontraktwal pa rin ang uso

at mareregular pa kaya sila
kung dupang pa rin ang kapitalista
kongreso'y tadtad pa ba ng buwaya
trapo'y nang-uuto pa ba ng masa

uso pa rin ang kontraktwalisasyon
kapitalista'y sa ganyan nagumon
sa maralita'y panay ang ebiksyon
at nagpapatuloy ang demolisyon

mga bundat pa rin ang nasa tuktok
habang dalita'y lagi pa ring lugmok
sa kahirapang abot na sa rurok
ah, palitan na ang sistemang bulok

dapat walang pribadong ari't yaman
na dahilan ng laksang kahirapan
dapat walang mahirap o mayaman
dapat pantay ang lahat sa lipunan

dapat magkaisa ang manggagawa
bilang uri, kasama na ang dukha
dapat na sila'y magkaisang diwa
upang bagong mundo'y buuing sadya

- gregoriovbituinjr.
06.30.2023

Huwebes, Hunyo 29, 2023

Kwento - Ang Larawan

MAIKLING KWENTO
ni Gregorio V. Bituin Jr.

ANG LARAWAN

“Natuwa ako sa larawang aking nakita. Nakapagmumulat talaga. Magaling ang nagpinta niyon. Para bang tulad din nating aktibistang naghahangad ng pagbabago sa lipunan.” Ito ang sabi ni Igme kay Isay.

“Bakit? Saan ka ba nagpunta? Nakunan mo ba ng litrato sa selpon mo?” Sagot naman ni Isay. “Tingnan ko nga.”

Agad namang ipinakita ni Igme ang larawan sa kanyang asawa.

“Tingnan mo, Isay, hindi ba? Para bang iyan ang itinuro sa atin noon sa Aralin sa Kahirapan (ARAK), at sa Lunas sa Kahirapan, Landas sa Kaunlaran (LSK2) noong mga YS pa tayo. Kung paano ba nagpapasasa ang mga bundat na pulitiko at tusong negosyante sa pagsasamantala sa mga maliliit.” Pagpapatuloy ni Igme.

Maya-maya’y dumating ang kapitbahay nilang si Inggo na kolektibo rin nila noong mga estudyante pa sila.

“Ano na naman iyan, Igme. Para bang tungkol sa kasaysayan ang ibinibida mo ngayon, ah,” ani Inggo.

“Oo, pare. Nagandahan ako sa konsepto ng isang iginuhit na larawan na nakapaskil sa pader ng isang pagupitan. Nadaanan ko lang at nilitratuhan ko. Tingnan mo,” ang sabi naman ni Igme.

“Mapagmulat ang mensahe niyan, “sabi ni Inggo. “Matatapos na ang piging ng mga bundat na mayayaman, bukod sa mabulunan sila, ay kung titindig ang mga manggagawa’t maralitang matagal nang inaapi at pinagsasamantalahan ng naghaharing uri. Subalit kung titindig nga sila. Kung hindi sila tatayo, mangangalay lang sila at mapapagod sa pagsisilbi sa mga mayayamang nambabarat pa sa kanilang mga sahod.”

“Ibig sabihin niyan, pare,” sumabad si Isay, “kahit matatanda na tayo, hindi pa rin tapos ang ating gawain ng pagmumulat. Dapat patuloy tayong magmulat, at ipakita sa sambayanan na dapat silang manindigan at sama-samang kumilos kung nais nilang mabago ang kalagayan nila, at mabago ang sistemang umiiral.”

“Ibig sabihin ba niyan, babalik tayo sa kilusan, gayong mayroon na tayong naipanalong relokasyon at may sariling bahay?” Tanong ni Inggo.

“Ano pa nga ba,” si Isay uli. “Nang makita ko ang larawang iyan,  nabuhay muli ang nais kong tumulong upang magmulat at magpakilos. Hindi pa naman natin nakakamit ang lipunang asam natin.”

“Nakakagalit nga ang larawang iyan. Nakatukod ang likod ng mga manggagawa, magsasaka, at karaniwang tao sa hapag kainan ng mayayaman. Para silang mga paa ng lamesa.” Sabi ni Igme. “Inilalarawan lang niyan ang tunay na kalagayan nating mga maliliit. Kung ang larawang iyan ang muling magpapakilos sa atin sa katotohanan ng buhay at pagnanasang makamit ang isang lipunang makatao, lipunang walang pagsasamantala ng tao sa tao, aba’y magsikilos muli tayo. Kakausapin ko si Ka Kokoy upang makipagpulong  tayo sa Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), o sa Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP). Ano, sasama ba kayo?”

“Dati akong nasa Sanlakas,” ani Isay, “sasama ako sa plano ninyo.”

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hunyo 16-30, 2023, pahina 18-19.

Huwebes, Hunyo 8, 2023

Sa sama-samang pagkilos magtatagumpay

SA SAMA-SAMANG PAGKILOS MAGTATAGUMPAY

di ako naghihintay sa sinumang manunubos
na di darating, laksa-laksa ang naghihikahos
na obrero't masang patuloy na binubusabos
katubusan nila'y mula sama-samang pagkilos

sagipin ang uri mula sa pagsasamantala
ng uring kapitalista, elitista, burgesya
mamatay man ako'y may patuloy na mag-aalsa
hangga't may tusong mang-aapi't bulok ang sistema

walang Superman, Batman, Robin, o iisang tao
ang tutubos sa aping uri kundi kolektibo
nilang pagkilos upang pangarap ay ipanalo
maitayo ang asam na lipunang makatao

O, manggagawa't dukha, ngayon ang tamang panahon
upang magkaisang iguhit sa historya ngayon
ang pagbaka't maipagwagi ang lipunang layon
pag watak-watak tayo'y di natin kakamtin iyon

huwag umasa sa manunubos na di darating
na may mahikang lahat tayo'y biglang sasagipin
tanging asahan ay sama-samang pagkilos natin
bilang uri upang makataong sistema'y kamtin

- gregoriovbituinjr.
06.08.2023

Pangarap

PANGARAP

oo, pinangarap ko ring gumanda yaring buhay
ngunit di pansarili kundi panlahatang tunay
uring manggagawa't dukha'y giginhawa ng sabay
dahil bulok na sistema'y nabaon na sa hukay

yaman sa mundo'y aanhin kung mamamatay ka rin
buti nang may pinaglalaban kang prinsipyong angkin
punong-puno man ng sakripisyo'y may adhikain
upang lipunang makatao'y maitayo natin

at pagka gayon, alam mong nasa landas kang wasto
sayang lamang kung mayaman kang lagi sa kasino
sayang ang buhay kung nagdodroga lang o may bisyo
minsan ka lang mabuhay, kaya tumpak na'y gawin mo

aanhin mo ang magandang buhay kung nangmamata
ng dukha, at sa kapwa tao'y nagsasamantala
gusto mong pulos sarap? ay, sige lang, sumige ka
habang kami'y patuloy sa paghanap ng hustisya

ako'y isinilang na di para lang sa sarili
kundi para sa uri't bayan ay makapagsilbi
ako'y aktibistang Spartan na di mapakali
sa pag-iral ng pagsasamantala't pang-aapi

kaya huwag mong hanapin sa akin ang di ako
o ako'y iuugit mo sa nais mong modelo
tanggapin mong aktibista akong taas-kamao
pagkat ako na'y ganyan, ako iyan, iyan ako

- gregoriovbituinjr.
06.08.2023

Miyerkules, Hunyo 7, 2023

Mabuhay ang mga migranteng manggagawa!

MABUHAY ANG MGA MIGRANTENG MANGGAGAWA!

tinaguriang bayani dahil nagsakripisyo
pamilya'y iniwanan upang makapagtrabaho
ng kung ilang taon sa malayong bansa dumayo
kahit na ma-homesick ay nagsisikap umasenso

nangibang-bayan na't kulang ang trabaho sa bansa
kayraming nilang nagtrabaho para sa banyaga
sa maraming bayan sa kanluran, timog, hilaga
habang iniwanang tiwangwang ang tigang na lupa

huwag lang sa illegal recruiter ay magpaloko
ibinenta ang kalabaw upang ipambayad mo
sa samutsaring papeles o mga dokumento
dito pa lang, nagsakripisyo na silang totoo

lumipat ng lugar nang makapagtrabaho roon
o kaya'y upang sila'y manirahan na rin doon
magandang bukas ang hinahanap ng mga iyon
kaginhawahan ng pamilya ang kanilang layon

oo, magandang buhay ang malimit sinasabi
na marahil di maranasan sa bansang sarili
kaya ang mga migrante ba'y ating masisisi
kung sa ibang bansa na'y naakit sila't pumirmi

pumirmi nang pansamantala o panghabambuhay
pasiya nila iyang di mapipigilang tunay
O, migrante, kami po'y taospusong nagpupugay!
sana, sakripisyo ninyo'y magbunga ng tagumpay!

- gregoriovbituinjr.
06.07.2023

* litrato mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Hulyo 7, 2023, pahina 5

Lunes, Mayo 22, 2023

Thesis ng dukha sa Taliba ng Maralita

THESIS NG DUKHA SA TALIBA NG MARALITA

wala tayo sa akademya ngunit nag-aakda
ng samutsaring sanaysay, balita, kwento't tula
thesis sa mahalagang paksa'y pilit ginagawa
kaya nga meron tayong Taliba ng Maralita

na pahayagan ng dukha sa ilang komunidad
upang kahit mahirap, ipakitang may dignidad
ang thesis o pagsusuri ng dukha'y mailantad
kung bakit ba buhay nila sa mundo'y di umusad

hangga't may Taliba ng Maralita'y magpatuloy
sa pakikibaka, ang duyan man ay di maugoy
nagtitiyaga upang di malubog sa kumunoy
ng hirap na dulot ng tusong pakuya-kuyakoy

Taliba'y saksi sa bawat patak ng dugo't pawis
ng manggagawa't dukhang patuloy na nagtitiis
dito nilalathala ang kasaysayan at thesis
kung paanong manggagawa't dukha'y magbigkis-bigkis

- gregoriovbituinjr.
05.22.2023

* ang Taliba ng Maralita ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) na nalalathala ng dalawang beses kada buwan

Huwebes, Mayo 18, 2023

Pagkatha ng kwento't nobela

PAGKATHA NG KWENTO'T NOBELA

pinangarap kong maging isang nobelista
kaya sa maiikling kwento nag-umpisa
ang katha ng ibang awtor ay binabasa
upang mapaghusay ang pagkatha tuwina

ang maiikling kwento ko'y nailathala
sa pahayagang Taliba ng Maralita
na publikasyon ng isang samahang dukha
kaypalad ko't nilathala nila ang akda

itong nobela'y pinagtagpi-tagping kwento
unang kabanata, ikalawa, ikatlo
anong banghay, saang lugar, anong titulo
bakit walang isang bayani ang kwento ko

bayani'y kolektibo, walang isang bida
walang Superman, Batman, Lastikman, o Darna
kundi sa bawat kwento, bayani'y ang masa
sa mapang-api't mapagsamantala'y kontra

nawa unang nobela'y aking masimulan
upang nasasaloob ay may malabasan
bida'y obrero, magsasaka, kalikasan
mithi'y matayo ang makataong lipunan

- gregoriovbituinjr.
05.18.2023

* ang pahayagang Taliba ng Maralita ang opisyal na publikasyon ng
samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML)

Linggo, Mayo 14, 2023

Boto

BOTO

higit isang taon na rin makaraang bumoto
ng isang lider-manggagawa sa pagka-Pangulo
bagamat anak ng diktador sa kanya'y tumalo
subalit makasaysayan na ang nangyaring ito

dahil pinatunayan ng ating lider-obrero
kaya pala niyang makipagsabayan sa trapo
at ibang kinatawan ng kapitalista rito
sa entablado ng mga nais maging pangulo

nakita ng masang kayang sumabay sa debate
ng lider-manggagawa sa mga representante
ng trapo, dinastiya, burgesya, na ang mensahe
lider-manggagawa naman sa bayan magsisilbi

tapos na ang panahon ng pambobola ng trapo
bagamat makapangyarihan pa ang mga ito
kaya pa ring gawing Buy One Take One ang mga BOTO
ah, dapat nang wakasan ang ganyan nilang estilo

- gregoriovbituinjr.
05.14.2023

Kwento - Sahod vs. Presyo? O Sahod vs. Tubo?

SAHOD VS. PRESYO? O SAHOD VS. TUBO?
Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

“Bakit pag sa malalaking kinikita ng mga kapitalista o ng malalaking negosyante, walang nagsasabing tataas ang presyo ng mga bilihin pag tumaas ang kanilang kinikita? Subalit kaunting baryang taas ng sahod ng manggagawa, sinasabing magtataasan na ang presyo ng mga bilihin?” Ito ang bungad na tanong ni Aling Ines kay Mang Igme, habang sila’y naghuhuntahan sa karinderya ni Mang Igor katabi ng opisina ng unyon.

Narinig iyon ni Mang Inggo, isa sa lider ng unyon. “Hindi po totoo na pag tumaas ang sahod ng manggagawa ay tataas din ang presyo ng bilihin. Binobola lang tayo ng mga iyan. Paraan nila iyan nang hindi tayo taasan ng sahod habang limpak ang kita nila sa ating lakas-paggawa.”

Sumabad din si Mang Igme, “Ano ka ba naman, kasamang Ines. Syempre, kapitalista sila. Mga negosyante, malakas ang kapit sa gobyerno, at makapangyarihan. Tama si Inggo. Ang totoo niyan, ang talagang magkatunggali ay sahod at tubo, sahod ng manggagawa, at tubo ng kapitalista. Pag tumaas ang sahod ng manggagawa, bababa ang tubo ng kapitalista. Upang tumaas ang tubo ng kapitalista, dapat mapako sa mababa ang sahod ng manggagawa. Kaya walang epekto sa kapitalista ang presyo ng bilihin, tumaas man o bumaba.”

“Subalit bakit nga ganyan? E, di, ang dapat pala nating hilingin o kaya’y isigaw: Sahod Itaas, Tubo Ibaba! Hindi ba?” Sabi ni Aling Ines.

“Tama ka, Ines!” si Mang Igme uli, “Subalit ang Sahod Itaas, Presyo Ibaba ay mas makapagmumulat sa mas malawak na mamamayan, dahil iyon ang mas malapit sa kanilang bituka. Baka hindi nila intindihin ang Sahod Itaas, Tubo Ibaba, baka sabihing panawagan lang iyan sa loob ng pagawaan. Sa ngayon, nananatili pa rin namang wasto, bagamat kapos, ang Sahod Itaas, Presyo Ibaba.”

Sumagot din si Mang Igor na nakikinig matapos magluto. “Kaya kailangan pa ng mamamayan ang makauring kamalayan, na magagawa lang natin sa pagbibigay ng edukasyong pangmanggagawa, tulad ng Landas ng Uri, Aralin sa Kahirapan, at ang paksang Puhunan at Paggawa. Hangga’t hindi naaabot ng manggagawa ang makauring kamalayan, baka hindi nila maunawaan ang panawagang Sahod Itaas, Tubo Ibaba, o Tubo Kaltasan. Paano ito maiuugnay sa buhay sa lipunan.”

“Sige,” sabi ni Aling Ines. “Magpatawag tayo ng pulong at pag-aaral sa Sabado upang talakayin ang konseptong iyan. Bago iyan sa amin.”

Dumating ang araw ng Sabado, at sa opisina ng unyon ay dumalo ang nasa dalawampung manggagawa. Idinikit nila sa pader ang isang manila paper. Matapos ang kumustahan ay nagsimula na ang talakayan.

Si Mang Igme, "Alam nyo ba na may apat na sikreto ang kapitalismo hinggil sa sahod, subalit apat na katotohanang pilit nilang itinatago sa manggagawa. Una, ang sahod ay presyo. Ikalawa, ang sahod ay kapital. Ikatlo, ang sahod ang pinanggagalingan ng tubo. At ang huli, ang sahod ay galing mismo sa manggagawa. Napakaliit na nga ng naibibigay sa manggagawa, nais pang baratin ng kapitalista upang humamig pa limpak-limpak na tubo. Ang sahod ay hindi lang panggastos ng manggagawa para siya mabuhay. Ito mismo ay gastos ng kapitalista para umandar ang kanyang negosyo at lumago ang kanyang kwarta. Ibig sabihin, ito ang pinakaimportanteng bahagi ng kanyang kapital.”

Nagtanong si Iking, “Ibig po bang sabihin, hindi sapat ang sigaw nating Sahod Itaas, Presyo Ibaba, kundi ang sinabi ni Aling Ines na Sahod Itaas, Tubo Bawasan, kung sa atin palang manggagawa galing ang tubo.”

“Tama ka.” Sagot ni Mang Igme. Mahaba pa ang naging talakayan. Maraming tanong at paliwanag. 

Pinutol ni Mang Inggo ang talakayan, "Kung wala nang mga tanong, iyan muna ang ating tatalakayin. Sunod nating paksa ay bakit kailangan natin ng kamalayang makauri." Sumang-ayon naman ang mga kasama.

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Mayo 1-15, 2023, pahina 18-19.