Pagtanaw, pananaw

PAGTANAW, PANANAW

nakatanaw na naman sa dalampasigan

ano bang mayroon upang aking titigan

ang barkong nakahimpil o ang karagatan

o baka nakatitig muli sa kawalan

marahil, pinagninilayan ang pagtanaw

sa lagay ng dukhang dinig ko ang palahaw

kung bakit hirap pa rin hanggang sa pagpanaw

habang sa sistema'y anong ating pananaw

bulok na sistema'y paano gagapiin

paanong pagsasamantala'y papawiin

paanong naghaharing uri'y pabagsakin

at lipunang makatao'y matayo natin

naritong puspusan pa ring nakikibaka

na mithing baguhin ang bulok na sistema

na layuning kamtin ng masa ang hustisya

at ibagsak ang uring mapagsamantala

- gregoriovbituinjr.

07.30.2023

Kwento - SONA na naman, sana naman...

SONA NA NAMAN, SANA NAMAN…

Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

Sa halos tatlong dekada na ay sumasali pa rin sina Igme at Isay sa mga kilos-protesta. Ani kumpareng Inggo nila: “Ano bang napapala natin sa pagdalo sa mga kilos-protesta? Nagbago ba ang buhay natin?”

Kaya napatanga sa kanya sina Igme at Isay. “Bakit ba ganyan na ang tono mo ngayon? Parang ikaw ang nagbago? Hinahanap mo pa rin ba na yumaman ka, gayong kakarampot lang naman ang sinasahod mo diyan sa pinapasukan mo?” ang sagot naman ni Isay.

“Mabuti nga na sumasama tayo sa kilos-protesta sa SONA upang ipakita ang tunay na kalagayan ng bayan kumpara sa ulat ng pangulo na pag-unlad kuno ng bayan. Na kesyo lumaki raw ang GDP subalit di naman ramdam ng mamamayan. Isang kahig, isang tuka pa rin ang mga maralita. Kontraktwal pa rin ang mga manggagawa.” ang tugon ni Igme.

“Subalit di pa rin naman nagbabago ang buhay natin?” ani Inggo.

“Magbabago ba ang buhay natin kung ang polisiya ng pamahalaan ay para sa negosyo, para sa mayayaman, para sa mga bilyonaryo? Hay, kaya tayo sumasama sa kilos-protesta sa SONA ay upang ipahayag natin na balintuna sa kalagayan ng bayan ang iniuulat ng pangulo, kundi para sa kanilang magkakauri lamang.” ani Igme.

Sumabad muli si Isay sa malumanay na paraan. “Kung ayaw mong sumama sa pagkilos sa SONA, huwag kang sumama. Kami na lang. Nais pa rin naming makiisa sa masa na matagal nang pinagsasamantalahan ng uring mapang-api. Ito ngang si Igme, kaytagal naging kontraktwal na dapat regular na sa kumpanya nila noon, hindi niya naipagtanggol ang sarili niya  laban sa kasong illegal dismissal dahil hindi siya noon sumali sa unyon. Bagamat pilit pa rin siyang ipinagtanggol ng unyon. Ang ganyang kaso ang hindi nireresolba ng pamahalaang ito. Ayos lang sa kanila ang kontraktwalisasyon dahil pabor iyon sa mga kapitalista.”

Napaisip si Inggo. “Kung sabagay, tama kayo. Subalit nangangako naman ang bagong pangulo na reresolbahin ang 6.5 milyong backlog sa pabahay. Baka mabiyayaan tayo roon.”

“Asa ka pa.” sabi ni Isay. “Ang balita namin, vertical ang itatayong pabahay, parang condo, at ang palakad diyan, dapat ay kasapi ka ng Pag-ibig upang may pambayad ka sa pabahay na milyon kada yunit. May pera ka bang pambayad? Hindi pangmaralita ang pabahay na iyon, kundi negosyo. Hindi serbisyo sa tao. Ninenegosyo na naman nila tayo.”

“Subalit gaya nga ng sinabi ko, taon-taon na lang ang SONA, kailan pa tayo titigil sa ganyang pagkilos?” muling sabi ni Inggo.

Agad namang sumagot si Igme, “Kaytagal na nating pinag-usapan iyan.  Kikilos tayo, hindi lang sa SONA, kundi sa Mayo Uno, Araw ng Kababaihan, Karapatang Pantao, at iba pa, basta may isyu ang bayan. Hindi para sa maralita ang mga nagdaang gobyerno kundi para lagi sa negosyo at sa mga kauri nilang mayayaman. Kaya nga ang polisiya nila ay taliwas sa kagustuhan ng mamamayan. Diyan pa lang sa usapin ng kontraktwalisasyon, mataas na bilihin, ang hindi maampat na land grabbing na hanggang ngayon ay hindi maipasa-pasa ang National Land Use Act, dahil asawa ng isang senador ang isa sa kilala nating land grabber, aba’y aasahan mo pa bang magbabago ang buhay natin. Ang dapat sa kanilang uring mapagsamantala sa maliliit ay ibinabagsak. Ayon nga sa awiting Tatsulok, ‘at ang hustisya ay para lang sa mayaman.’ At hindi tayo papayag na magpatuloy ang ganyan, lalo na para sa ating mga anak, apo, at sa mga susunod na henerasyon.”

Napatungo si Inggo. Maya-maya’y napatitig kay Igme, “Pilit ko pa ring inuunawa ang sinasabi ninyo. Habang sa utak ko ay para bang nangangako na naman ng matatamis ang pangulo tulad ng iba pang nakaraang pangulo.”

“Bente pesos na ba ang sangkilong bigas? Aba’y nang minsang  kumain tayo sa mall, trenta pesos na ang isang tasang kanin, asa ka pa rin sa pangako ng pangulo? Hanggang kailan ka kontraktwal?” Ani Isay.

Napatungo na naman si Inggo. “Sabagay, tama kayo. Nauunawaan ko na. Sasama ako sa inyo sa pagkilos sa SONA.”

Si Isay muli, “Makikinig tayo sa tunay na kalagayan ng bayan ayon mismo sa bibig ng mga manggagawa at kapwa natin maralita. Tayo pa rin namang magkakauri ang uugit ng ating kasaysayan at kinabukasan natin at ng ating mga anak. Magpalit-palit man ang pangulong para sa mga kapitalista, hindi pa rin magbabago ang buhay natin.”

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hulyo 16-31, 2023, pahina 18-19.

Mabuhay ang mga vendor!

MABUHAY ANG MGA VENDOR!

mabuhay silang maninindang anong sipag

na trabaho't kostumer ang inaatupag

upang kumita, upang buhay ay di hungkag

at naglalako sa maghapon at magdamag

hanggang maubos ang kanilang tinitinda

mga simpleng kakanin, payak na meryenda

upang mabusog kahit paano ang masa

upang buhayin din ang kanilang pamilya

salamat sa mga vendor na nabubuhay

sa trabahong marangal, mabuhay! mabuhay!

sa inyong lahat, taasnoong pagpupugay!

dahil naaalpasan ang gutom at tamlay

mura lang subalit nabubusog na kami

kaya madalas, sa tinda n'yo'y nawiwili

habang naritong nagpapatuloy sa rali

upang sa uri at sa bayan ay magsilbi

- gregoriovbituinjr.

07.25.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa SONA, 07.24.2023

Di ako umaasa

DI AKO UMAASA

di ako umaasa sa anumang gantimpala

basta ako'y kikilos para sa obrero't dukha

magandang gantimpala na kung kamtin ang ginhawa

dahil lipunang makatao'y natayo nang sadya

di ako umaasang mayroong premyong salapi

basta tuloy ang kilos para sa bayan at uri

basta maibagsak ang mapang-api, hari't pari

maitayo'y lipunang patas, walang naghahari

di ako umaasa sa sinumang manunubos

na di darating, kundi ang sama-samang pagkilos

ng uring manggagawa, inapi't naghihikahos

labanan ang mapagsamantala't mapambusabos

walang gantimpala kundi makataong sistema

ang matayo para sa kinabukasan ng masa

guminhawa ang nakararami, di lang burgesya

sa pag-unlad dapat walang maiwan kahit isa

- gregoriovbituinjr.

07.19.2023

Ang sosyalismo ay dagat

ANG SOSYALISMO AY DAGAT

anang isang kasama, ang sosyalismo ay dagat

walang nagmamay-ari, nakikinabang ay lahat

iyan din ang pangarap ko't adhika sa pagmulat

sa kapwa, uri't bayan, lasa man ay tubig-alat

di tulad ngayon, inangkin na ng mga kuhila

sa ngalan ng tubo, ang laksang bagay, isla't lupa

silang di nagbabayad ng tamang lakas-paggawa

at nagsasamantala sa obrero't maralita

sinong nais magmay-ari ng buong karagatan

marahil wala, pagkat di nila ito matirhan

baka naman may nagnanais na ito'y bakuran

upang yamang dagat ay kanilang masolo naman

sinong gustong may nagmamay-aring iilang tao

sa isang malawak na lupa dahil sa titulo

habang katutubo'y nakatira na noon dito

inagawan sila ng lupa ng mapang-abuso

mga pribilehiyo'y nasa mga nag-aari

yaman ng lipuna'y nasa burgesya, hari't pari

inapi ang tinuringang nasa mababang uri

ugat nga ng kahirapa'y pribadong pag-aari

kaya dapat nating ipagwagi ang sosyalismo

at itayo ang lipunang talagang makatao

di na korporasyon ang mananaig na totoo

kundi kolektibong pagkilos ng uring obrero

- gregoriovbituinjr.

07.16.2023

* litrato mula sa google

Payak na pamumuhay

PAYAK NA PAMUMUHAY

payak lamang ang buhay naming tibak na Spartan

lalo't patuloy na nakikibaka sa lansangan

talbos ng kangkong at tuyong hawot man itong ulam

pinapapak man ng lamok, at banig ang higaan

kaming tibak na Spartan ay nariritong kusa

upang depensahan ang dukha't uring manggagawa

laban sa mga gahaman at mapang-aping linta

na nakikinabang sa dugo't pawis ng paggawa

patuloy naming hinahasa ang aming kampilan

at isipan at pinag-aaralan ang lipunan

bakit laksa'y naghihirap at mayama'y iilan

paano mababago ang bulok na kalagayan

sariling kaginhawahan ay di namin adhika

kaya pagpapayaman ay di namin ginagawa

nais naming dukha'y sabay-sabay na guminhawa

kaya aming itatayo'y lipunang manggagawa

- gregoriovbituinjr.

07.15.2023

Sipnayan

SIPNAYAN

sineseryoso ko pa ring / pag-aralan ang sipnayan

na naunsyami nga noong / umalis sa pamantasan

upang sadyang pag-aralan / ang bayan, uri't lipunan

prinsipyo'y isinabuhay / bilang tibak na Spartan

binabasa-basa'y aklat, / inuunawang mabuti

pag may mga libreng oras / o kaya'y di mapakali

sipnayan sana'y natapos / subalit di nagsisisi

at ngayon binabalikan / ang kalkulus at dyometri

habang patuloy pa naman / sa paglilingkod sa madla

kasama'y mga kauring / manggagawa't maralita

tuloy ang pakikibaka't / tinutupad ang adhika

habang sa paksang sipnayan / ang sarili'y hinahasa

kurso kong B.S. Math noon / ay talagang di natapos

pagkat napapag-usapa'y / lagay na kalunos-lunos

ng dalita't manggagawa / kaya nagdesisyong lubos

umalis ng pamantasan, / paglingkuran ang hikahos

pagkat baka balang araw / ay mayroong maitulong

bagong sistema'y mabuo / sa tulong ng sipnayanon

paano bang kaunlaran / ay talagang maisulong

kung sakaling manalo na / ang asam na rebolusyon

ngunit di pa naman huli't / makakapag-aral muli

pagkat misyon at panahon / ay kayang ihati-hati

pag-aralan ang sipnayan / at paglingkuran ang uri

hanggang lipunang pangarap / ay ating maipagwagi

- gregoriovbituinjr.

07.05.2023

* sipnayan - math

Salamisim

SALAMISIM

nais kitang puntahan

sa yungib ng kawalan

bakit lagi ka riyan

sa putik at karimlan?

nais kitang makita

at kukumustahin ka

agila ka pa rin ba?

o isa ka nang maya?

madalas ka raw lugmok

at walang maisuksok?

ginhawa'y di maarok

sa trabahong pinasok?

kahapon ay kahapon

iba na ang panahon

kaisa ka sa layon

kaya kita'y magtulong

lalaban tayong sabay

sa mga tuso't sinsay

sa apoy maglalantay

ang kamao't palagay

pahalikin sa lupa

ang gahamang kuhila

at iligtas ang dukha

sa palamara't linta

- gregoriovbituinjr.

07.01.2023

Nilay sa unang araw ng Hulyo

NILAY SA UNANG ARAW NG HULYO

di ko pa batid noon ang landas kong tatahakin

kung ang maging inhinyero ba'y aking kakayanin

o maging sipnayanon kung aral ay pagbutihin

hanggang mapasok ako sa pahayagang pangkampus

at pagsusulat na ang kinahiligan kong lubos

mula sa numero'y sa titik na nakipagtuos

sa pahayagang pangkampus naman naimbitahan

upang maging tibak at pag-aralan ang lipunan

nagbago ang lahat nang lumabas ng pamantasan

hanggang maging aktibistang Spartan at namuhay

ng matatag habang prinsipyo'y tinanganang tunay

sa uri't sa bayan, ang iwing buhay na'y inalay

anong kahulugan ng buhay, saan patutungo

anong katuturan ng butil ng pawis at dugo

upang kamtin ang mga pangarap at di gumuho

marahil panahon ko'y di pa naman nagagahol

patuloy akong kakatha't masa'y ipagtatanggol

at gagampanan kong buong husay ang bawat tungkol

- gregoriovbituininjr.

07.01.2023

* sipnayan - math; sipnayanon - mathematician