Sino si Norman Bethune?

SINO SI NORMAN BETHUNE?

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Kasintunog ng apelyido kong Bituin ang Bethune (na binibigkas umano na silent e, tulad ng Betun). Nabasa ko noon ang buhay ni Norman Bethune bilang isang doktor na mula sa Canada.

Nabanggit ang kanyang pangalan sa Limang Gintong Silahis o Five Golden Rays na sinulat ni Mao Zedong. Tungkol ito sa pagkilala kay Bethune nang mamatay siya, at binigyan ng luksang parangal.

Isang doktor ng rebolusyong Tsino si Norman Bethune. 

Tulad ng doktor na si Che Guevara, na isinalin ko ang kanyang akdang Rebolusyonaryong Medisina, pumasok sa utak ko si Norman Bethune. Nagsaliksik pa ako hinggil sa kanya, lalo na't naglingkod siya sa Partido Komunista ng Tsina bilang siruhano o surgeon.

Dalawang doktor na naglingkod sa masa, na muling binabalikan ko ngayon, dahil na rin sa pagkakaratay ni misis sa ospital. Habang ako naman ay isang aktibistang nagrerebolusyon kasama ng uring manggagawa. Dalawa silang inspirasyon hinggil sa isyung pangkalusugan bagamat ako'y di naman magdodoktor.

Isinalin ko naman sa wikang Filipino ang Rebolusyonaryong Medisina ni Che Guevara, na isinama ko sa isang aklat ng mga salin ng mga akda ni Che.

Tutukan muna natin si Norman Bethune. At sa mga susunod na susulating artikulo na si Che Guevara.

Ayon sa pananaliksik, si Norman Bethune ay isang Canadian thoracic surgeon, na isa sa mga maagang tagapagtaguyod ng sosyalisadong medisina, at naging kasapi ng Communist Party of Canada. Unang nakilala si Bethune sa internasyonal sa kanyang serbisyo bilang frontline trauma surgeon na sumusuporta sa gobyernong Republikano noong Digmaang Sibil sa Espanya, at kalaunan ay sumuporta sa Hukbo ng Ikawalong Ruta ng Partido Komunista ng Tsina (CCP) noong Ikalawang Digmaang Sino-Hapones. Tumulong si Bethune sa pagdadala ng makabagong gamot sa kanayunan ng Tsina, na ginagamot ang mga may sakit na taganayon at mga sugatang sundalo.

Si Bethune ang nanguna sa pagbuo ng isang mobile blood-transfusion service sa mga frontline operation sa Digmaang Sibil sa Esoanya. Nang maglaon, namatay siya sa pagkalason sa dugo matapos aksidenteng maputol ang kanyang daliri habang inooperahan ang mga sugatang sundalong Tsino.

Kinikilala ang kanyang mga kontribusyong pang-agham noong panahong iyon, at nakakuha ng pansin sa buong mundo. Bilang isang aktibista, pinamunuan niya ang isang krusada upang repormahin ang sistema ng pangangalagang pangkalusugan sa Canada, na humihiling ng libreng pangangalagang pangkalusugan para sa lahat. Ang kanyang namumukod-tanging trabaho sa Digmaang Sibil sa Espanya, kung saan inorganisa niya ang kauna-unahang mobile blood transfusion unit, at sa panahon ng digmaang Sino-Hapones, kung saan lubos siyang nakatuon sa kapakanan ng mga sundalo't populasyong sibilyan, ay pagkilos laban sa Pasismo, at sigasig para sa layuning Komunista.

Kinilala ni Mao Zedong ang paglilingkod ni Bethune sa CCP. Sumulat ng iang eulohiya si Mao na inialay kay Bethune noong siya ay namatay noong 1939. Mababasa ang alay na iyon sa Limang Gintong silahis na sinulat ni Mao.

Sa Canada, siya ay inaalala bilang social activist na nakatuon sa kapakanan ng mahihirap at sa reporma ng sistema ng pangangalagang pangkalusugan. Sa People’s Republic of China, iniidolo siya at nananatiling nag-iisang banyagang naging pambansang bayani.

Sinubukan kong isalin sa wikang Filipino ang unang talata ng eulohiya ni Mao Zedong kay Norman Bethune noong 1939:

Sa Alaala ni Norman Bethune

Disyembre 21, 1939

Si Kasamang Norman Bethune, isang miyembro ng Partido Komunista ng Canada, ay humigit-kumulang limampu, nang ipadala siya ng Partido Komunista ng Canada at Estados Unidos sa Tsina; ginawa niyang magaan ang paglalakbay ng libu-libong milya upang tulungan tayo sa ating Digmaan ng Paglaban sa Japan. Dumating siya sa Yenan noong tagsibol ng nakaraang taon, kumilos sa Kabundukan ng Wutai at sa ating matinding kalungkutan, namatay siyang martir habang naririto. Anong klaseng diwa itong ginawa ng isang dayuhan nang walang pag-iimbot na tanggapin ang layunin ng mga Tsino sa pagpapalaya ng kanyang sarili? Ito ang diwa ng internasyunalismo, ang diwa ng komunismo, na dapat matutunan ng bawat Komunistang Tsino. Itinuro ng Leninismo na magtatagumpay lamang ang rebolusyonaryong Tsino kung susuportahan ng proletaryado ng mga kapitalistang bansa ang pakikibaka para sa pagpapalaya ng kolonyal at malakolonyal na mamamayan at kung ang proletaryado ng mga kolonya at malakolonya ay sumusuporta sa proletaryado ng mga kapitalistang bansa. Isinabuhay ni kasamang Bethune ang linyang Leninistang ito. Tayong mga Komunistang Tsino ay dapat ding sumunod sa linyang ito sa ating praktika. Dapat tayong makiisa sa proletaryado ng lahat ng kapitalistang bansa — Japan, Britanya, Estados Unidos, Alemanya, Italya at lahat ng iba pang kapitalistang bansa — bago posibleng ibagsak ang imperyalismo, palayain ang ating bansa at mamamayan at palayain ang iba mga bansa at mga tao sa mundo. Ito ang ating internasyonalismo, ang internasyunalismo kung saan tinututulan natin ang makitid na nasyonalismo at makitid na patriotismo.

May tatlong talata pa ang nasabing eulohiya, subalit basahin n'yo na lang ang Five Golden Rays ni Mao.

PAGPUPUGAY KAY NORMAN BETHUNE

halos katunog ng Greg Bituin ang Norman Bethune

marahil dahil pareho kami ng nilalayon

upang mapalaya ang mamamayan ng daigdig

sa kabulukan ng sistemang dapat na malupig

nagunita siya dahil ako'y nasa ospital

nang maoperahan si misis at dito'y nagtagal

inspirasyon sa tulad ko ang naging kanyang buhay

isang doktor siyang sa masa'y tumulong na tunay

pagyakap niya sa misyon ay tinutularan ko

maging masigasig sa laban ng uring obrero

maging mapagsikhay upang paglingkuran ang masa

maging tapat sa pagkilos at sa pakikibaka

panawagan noon ni Bethune: libreng kalusugan

para sa lahat! na halimbawang dapat tularan

lalo't abot milyong piso ang babayaran namin

nakabibigla't di mo alam kung saan kukunin

O, Norman Bethune, taas-kamaong pasasalamat

ang ginawa mo't halimbawa'y nakapagmumulat

nawa'y marami pang Norman Bethune sa mga doktor

at sa rebolusyonaryong medisina'y promotor

11.02.2024

* litrato mula sa google

* Pinaghalawan ng mga datos:

The medical life of Henry Norman Bethune, na nakatala sa National Library Medicine na nasa kawing na https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4676399/ 

https://en.wikipedia.org/wiki/Norman_Bethune 

Pambayad ko'y tula

PAMBAYAD KO'Y TULA

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nang ilunsad ang The Great Lean Run noong 2016, sabi ko sa mga organizer, wala akong pambayad kundi sampung tula. Dahil doon, pinayagan nila akong makasali at makatakbo sa The Great Lean Run. Matapos ang isang taon, sa nasabing aktibidad noong 2017, nailathala ko na ang mga iyon bilang munting aklat na naglalaman ng mga tula kay Lean. Natupad ko ang pangako kong sampung tula, ngunit dinagdagan ko kaya labinlimang tula iyon pati na mga isinalin kong akda ang naroroon.

Sa gipit naming kalagayan ngayon, anong magagawa ng tula, gayong batid kong walang pera sa tula. Nakaratay si misis sa ospital, dahil sa operasyon, may ilang mga kaibigan at kasamang tunay na nagmalasakit at nagbigay ng tulong. Alam nilang pultaym akong kumikilos habang social worker naman si misis na hina-handle ay OSAEC (online sexual abuse and exploitation of children). Bagamat secgen ako ng dalawang organisasyon, XDI (Ex-Political Detainees Initiative) since July 2017, at KPML (Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod) since Sept 2018 ay wala naman akong sinasahod doon. Sa KPML, minsan meron, pero maliit lang, sanlibong piso, subalit madalas wala. Si misis ang may regular na sahod.

Bagamat noon pa'y batid kong walang pera sa tula, maliban kung ang aklat mo ng tula ay maibenta, naiisip kong tulad sa The Great Lean Run, patuloy akong kumatha ng tula, iba't ibang isyu, samutsaring paksa. Subalit tula ba'y maipambabayad ko tulad ng sa librong Lean? 

May mga nagbigay ng tulong sa panahong ito ng kagipitan, nais kong igawa rin sila, di lang isa o sampung tula kundi ang mga isyu't kampanya nila'y ilarawan ko sa tula. At marahil ay bigkasin ko sa pagtitipon tulad ng anibersaryo at rali.

Subalit uso pa ba at pinakikinggan ang pagbigkas ng tula ngayon? Open mike. Spoken word. Rap. FlipTop. Balagtasan.

Gayunman, ang pagtula ang isa sa lagi kong ginagawa. Kumbaga, ito ang bisyo ko, at hindi alak at yosi. Sa katunayan, santula-sang-araw ang puntirya ko. Sana'y matutukan ko pa ang pagsasaaklat ng aking mga katha.

Oktubre 23 naadmit si misis sa ospital. Mula Oktubre 1 hanggang 22 ay nagsasalin ako ng mga tulang sinulat ng mga makatang Palestino. Natigil iyon mula Oktubre 23. Isinasalin ko mula sa Ingles ang mga tula sa Arabik na isinalin sa Ingles, at balak ko iyong ilunsad na aklat para sa Nobyembre 29, International Day of Solidarity with the Palestinian People.

Pangarap ko ring maging nobelista, tulad ni JK Rowling ng Harry Potter, o ni J.R.R. Tolkien ng Lord of the Ring. At sinimulan ko iyon sa pagkatha ng maiikling kwento, na nalalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod o KPML. Maikling kwento muna bago magnobela. Baka doon ang bukas ko bilang manunulat. At baka pag sumikat ang aking nobela ay magkapera. Pangarap na sana'y aking matupad.

Iniisip ko na ring ituloy ang naunsyaming paggigitara upang awitin ang ilan sa nagawa kong tula. Nagbabakasakali. Baka matularan ang ilang katutubong mang-aawit. Hindi pa naman huli ang lahat.

Ayoko sanang magkautang. Ayokong matulad sa mag-asawang nagkautang ng malaki sa kwentong "The Necklace" ng kwentistang Pranses na si Guy de Maupassant, na sampung taon ang binuno upang bayaran ang mamahaling alahas na kanilang hiniram sa mayamang kaibigan, subalit nawala ito. Kaya upang mabayaran iyon ay nagsikap magtrabaho ang mag-asawa ng sampung taon na ang isipan ay nakatutok lang upang mabayaran o kaya'y mapalitan ang nawalang alahas ng kanilang kaibigan. Subalit sa huli ay inamin ng mayamang babae, na nagulat sa ipinagbago ng anyo ng nanghiram na kumare, na hindi totoong mamahalin ang alahas kundi puwet ng baso.

Subalit tiyak may utang na kami sa ospital, malaki. Dahil sa operasyon pa lang o surgery, umabot na iyon ng halos kalahating milyong piso at ang gamot ay mahigit dalawang daang libong piso, di pa kasama roon ang bayad sa mga doktor. Umabot na sa isang milyong piso ang gamutan. Subalit dapat kong gawan ng paraan.

Gawan ng paraan ng isang pultaym na tibak na hindi naman kumikita sa kanyang pagkilos.

Tula ang kaya kong ibayad, bagamat batid kong walang pera sa tula. Natatawa ka na ba sa tulad kong tibak at makata? Nakakatawa, di ba?

Subalit sarili ko ba'y maaaring kolateral upang mabayaran ang ospital? Gayong sino ako?  Hindi sikat, kundi pultaym na maglulupa. Walang sahod subalit masipag sa pagkilos.

Ito ako. Makata. Manunulat. Aktibistang Spartan. Pultaym. Tagagawa ng pahayagang Taliba ng Maralita dalawang isyu bawat buwan. Mga gawaing walang sahod, na niyakap bilang pamumuhay habang tinataguyod ang karapatang pantao, hustisyang panlipunan, at pagkakapantay.

Kaya naisip kong mag-alay ng tula para sa lahat ng mga tumulong sa aming pamilya sa panahong ito ng kagipitan.

ALAY KO'Y TULA

salamat sa lahat ng tumulong

nang maospital ang aking misis

malayo man ang tingin ko ngayon

ay kailangang magtiis-tiis

bagamat ako'y tibak na pultaym

paraan ay ginagawang lubos

sana'y umayos ang pakiramdam

ni misis at siya'y makaraos

pasasalamat ko'y taospuso 

at bumubukal sa puso'y wagas

na sana si misis ay mahango

mula sa sakit niya't maligtas

ngayon salapi'y hinahagilap

upang ospital ay mabayaran

salamat sa lahat ng paglingap

sa asawa kong may karamdaman

11.01.2024

Pangarap

PANGARAP

masasabi mo bang ako'y walang pangarap

dahil di pagyaman ang nasa aking utak

pag yumaman ka na ba'y tapos na ang hirap?

habang pultaym ako't nakikibakang tibak

hindi pansarili ang pinapangarap ko

kundi panlahat, pangkolektibo, pangmundo

na walang bukod o tinatanging kung sino

kundi matayo ang lipunang makatao

iniisip ko nga, bakit dapat mag-angkin?

ng libo-libong ektaryang mga lupain?

upang sarili'y payamanin? pabundatin?

upang magliwaliw? buhay ay pasarapin?

subalit kung ikaw lang at iyong pamilya

ang sasagana at hihiga ka sa pera

ang pinaghirapan mo'y madadala mo ba?

sa hukay, imbes na magkasilbi sa kapwa?

aba'y inyo na ang inyong mga salapi

kung sa pagyaman mo, iba'y maaaglahi

buti pang matayo'y lipunang makauri

para sa manggagawa pag sila'y nagwagi

- gregoriovbituinjr.

10.17.2024

Dalawa pang aklat pampanitikan ngayong Oktubre

DALAWA PANG AKLAT PAMPANITIKAN NGAYONG OKTUBRE

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Matapos ang ikalawang araw ng seminar, na bahagi ng limang araw na aktibidad na inilunsad ng isang grupo sa karapatang pantao, nakabili ang inyong lingkod ng dalawang aklat sa Popular Book Store sa Lungsod Quezon. Maaga kaming nakatapos kanina kaya nakahabol pa ako bago magsara ng ikalima ng hapon ang Popular Book Store. Nilakad ko lang mula sa pinagdausan ng seminar.

Inaamin ko, mahilig akong mangolekta at magbasa ng mga aklat-pampanitikan kaya laking tuwa ko nang makita ko ang mga librong iyon. Nabili ko ang nobelang "Barikada" ni Edberto M. Villegas, at "Ang Bulkan at Iba Pang Kuwento" ni Bienvenido A. Ramos. At kumuha na rin ng ilang magkakaibang isyu ng pahayagang Pinoy Weekly dahil libre lang ito. Mabuti nang may nababasang isyu ng masa na hindi basta nakikita sa mga pang-araw-araw na pahayagan.

Ang aklat na "Barikada", na nabili ko ng P100, ay may sukat na 5.5" x 8.5" at umaabot ng 160 pahina. Ito'y nobelang binubuo ng tatlumpu't dalawang kabanata. Ang awtor nito, ayon sa likod na pabalat ng aklat, ay socio-economic consultant ng National Democratic Front of the Philippines (NDFP). May mga aklat na rin siyang nasulat sa Ingles tulad ng Studies in Philippine Political Economy. Siya rin ay propesor sa Unibersidad ng Pilipinas (UP) Manila at Polytechnic University of the Philippines (PUP).

May pagpapaliwanag sa ikatlong pahina ng aklat na animo'y buod o pagpapakilala sa nobela: "Ang panahong sinasakop ng nobelang ito ay mula sa administrasyon ni Presidente Corazon Aquino hanggang sa rehimen ni Gloria Macapagal Arroyo. Mahalagang ipahiwatig na ang Partido Komunista ng Pilipinas ay naglunsad na ng tinatawag na Ikalawang Dakilang Kilusang Pagwawasto noong 1992 at natigil ang planong insureksyonismo sa Kamaynilaan. Kaya ang kabanata sa nobela tungkol sa paglunsad ng insureksyon sa Maynila noong panahon ni Arroyo ay bahagi lamang ng imahinasyon o ng kalayaan bilang artista ng may-akda."

Ang aklat namang "Ang Bulkan at Iba Pang Kuwento", na nabili ko sa halagang P225.00, may sukat na 5" x 7", ay katipunan ng labimpitong kuwento, at inilathala naman ng Ateneo De Manila University Press. Umaabot ito ng kabuuang 226 pahina, kung saan ang 18 rito ay naka-Roman numeral habang ang naka-Hindu Arabic numeral naman ay 208 pahina. May Introduksyon ito ni Roberto T. Añonuevo, na pinamagatang "Kasarian, Silakbo at Kapangyarihan sa mga Kuwento ni Bienvenido A. Ramos." Kasunod nito ay ang Prologo ng may-akda. Si Ramos ay nagsimula bilang manunulat at kagawad ng magasing Liwayway at nakatanggap na rin ng mga parangal tulad ng Palanca Memorial Award for Literature at Gawad Plaridel Lifetime Achievement Award.

Ayon sa Prologo, ang akdang Pakikipagtunggali (Liwayway, Abril 24, 1956) ang siyang batayan ng patnugutan ng lingguhang Liwayway upang siya'y kunin bilang kagawad ng patnugutan nito. Subalit ang kwentong iyon ay hindi niya isinama sa aklat. Kaya ako'y nanghihinayang na hindi iyon mabasa.

Nais kong sipiin ang huling talata sa Prologo ni Bienvenido A. Ramos: "Inuulit ko, wala akong pagpapanggap na ibilang sa uring pampanitikan ang mga kathang kasama sa katipunang ito. Ang natitiyak ko, ang mga kathang ito ay siyang salamin ng ating Lipunan - ngayon man at sa darating na panahon."

DALAWANG AKLAT PAMPANITIKAN NA NAMAN

dalawang aklat pampanitikan na naman

ang maidaragdag ko sa munting aklatan

mga libro itong di basta matagpuan

sa maraming mga komersyal na bilihan

at kumbaga'y bihira ang pagkakataon

upang mabili ang mga aklat na iyon

pambili'y mula sa pamasaheng natipon

ng tulad kong pultaym na tibak hanggang ngayon

nais ko ring maging nobelista't kwentista

kaya inaaral ko ang pagsulat nila

lalo't paglalarawan ng buhay ng masa:

babae, bata, manggagawa, magsasaka

pasasalamat, Bienvenido A. Ramos

at Edberto M. Villegas, sa inyong lubos

inspirasyon na kayo sa akdang natapos

at dagdag-kaalaman sa diwa kong kapos

tula't kwento ko naman ay nalalathala

sa pahayagang Taliba ng Maralita

na diyaryo ng isang samahan ng dukha

na buhay nila'y sinasalaysay kong sadya

10.10.2024

* Ang Taliba ng Maralita ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) na ang makatang ito ang siyang kasalukuyang sekretaryo heneral.

Pagsusunog ng kilay

PAGSUSUNOG NG KILAY

"The first duty of a revolutionary is to be educated." ~ Che Guevara

nagsusunog pa rin nitong kilay

upang pagsusuri ko'y humusay

maraming inaaral na tunay

samutsaring paksang naninilay

di lang sa eskwela makukuha

ang mga natutunan ng masa

ang dunong at pag-aanalisa

ay sa paligid din makikita

tayo'y magbasa ng dyaryo't aklat

kayraming isyung mahahalungkat

na makatutulong din ng sukat

upang mahasa't makapagmulat

ika nga, una nating tungkulin

ay matuto ng laksang aralin

lalo't sistema'y nais baguhin

nang lipunang makatao'y kamtin

- gregoriovbituinjr.

09.30.2024

Mula sinapupunan hanggang hukay

MULA SINAPUPUNAN HANGGANG HUKAY

sa aking ugat ay nananalaytay

ang dugong bayani ngunit may lumbay

dapat na mayroong pagkakapantay

mula sinapupunan hanggang hukay

kaya patuloy kaming nangangarap

ng isang sistemang di mapagpanggap

kundi lipunang walang naghihirap

pagkat ginhawa na'y danas nang ganap

kaibigan, maaari ba nating

sabay-sabay na ito'y pangarapin

ang pagsasamantala'y gagapiin

at lipunang may hustisya'y kakamtin

kaya ipaglaban nating totoo

maitayo'y lipunang makatao

may pagkakapantay-pantay ang tao

at walang sinumang api sa mundo

- gregoriovbituinjr.

09.26.2024

Sa ikatatlumpu't isang anibersaryo ng BMP

SA IKA-31 ANIBERSARYO NG BMP

bumabating taospuso't taas-kamao

sa ikatatlumpu't isang anibersaryo

ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino

tuloy ang laban, kasama, mabuhay kayo!

magpatuloy tayo sa misyon at adhika

na pagkaisahin ang uring manggagawa

kumikilos tayo sa layuning dakila

na bulok na sistema'y wakasan nang sadya

pangarap na sistema'y walang hari't pari

walang tusong kapitalista't naghahari

di na iiral ang pribadong pag-aari

na dahilan ng pagkaapi nitong uri

sulong, itayo ang sosyalistang lipunan

na walang elitista't burgesyang gahaman

lipunang walang pinagsasamantalahan

at umiiral sa bansa ang katarungan

- gregoriovbituinjr.

09.14.2024

Ano raw propesyon ko?

ANO RAW PROPESYON KO?

nag-fill up the form ako doon sa dentista

subalit natigilan ako sa tanong na -

profession: inhinyero, doktor, abogado

empleyado, guro, hardinero, bumbero

architect, baker, chief executive officer

accountant, art director, chef, civil engineer

tanong ni Leonidas, "what is your profession?"

"Ahu! Ahu!" tatlong daang kawal tumugon 

nais ko lang namang magpapasta ng ngipin

pagsagot sa form ay akin pang iisipin

doon sa others, ang naisagot ko na lang

ay writer, imbes na aktibistang Spartan

ano nga bang propesyon ko? full time activist

di engineer, actor, chef, o data analyst

pastahan kaya ako pag iyon ang sagot?

o pag nagsabi ng totoo'y malalagot?

- gregoriovbituinjr.

09.10.2024

Nais ko'y kalayaan

NAIS KO'Y KALAYAAN

nais ko'y kalayaan

ng bayan, uri't masa

laban sa kaapihan

at pagsasamantala

ng kuhila, gahaman

at tiwaling burgesya

ang aming panawagan:

baguhin ang sistema

aming pinapangarap

ang paglaya ng tao

laban sa pagpapanggap

ng dinastiya't trapo

pinairal nang ganap

negosyo, di serbisyo

silang di nililingap

ang dalita't obrero

nais ko'y kalayaan

ng uring manggagawa

palayain ang bayan

lalo ang mga dukha

- gregoriovbituinjr.

09.07.2024

Pagbaka para sa alternatiba

PAGBAKA PARA SA ALTERNATIBA

tadtad na ng pagsasamantala

at laksang kaapihan ang masa

dahil din bulok na ang sistema

marapat lang may alternatiba

laksa-laksa ang nahihirapan

habang may bilyonaryong iilan

di lang ang kalaban ay dayuhan

kundi mga tusong kababayan

ugat ay pribadong pag-aari

kaya mapang-api'y nagwawagi

dapat ibagsak ang hari't pari

nang paghahari'y di manatili

dapat mayroong pagkakapantay

ng kalagayan ng ating buhay

walang mayaman o dukhang tunay

kundi nililingap tayong sabay

kaya sistema'y dapat baguhin

pagpapakatao'y pagyamanin

pakikipagkapwa'y pairalin

alternatibang sistema'y kamtin

- gregoriovbituinjr.

09.07.2024

Edgar Jopson

EDGAR JOPSON

(Setyembre 1, 1948 - Setyembre 21, 1982)

matanda si Dad ng pitong taon kay Edjop

trese anyos ako nang mapatay si Edjop

pareho kaming taga-Sampaloc, Maynila

napakabata ko noong siya'y mawala

anang ulat, siya'y binaril nang tumugis

ang kasama niya'y nakawalang mabilis

bata pa lang ay alam ko na iyang Jopson

di si Edjop, kundi groserya nila noon

minsan, sa Jopson supermarket sa Bustillos

kami ni ama namimili pagkatapos

naming magtungo sa simbahan ng Loreto

panahong nasa elementarya pa ako

tulad ni Edjop, ako'y naging aktibista

na animo'y sumusunod sa yapak niya

gawain ko'y magsulat, bumanat, magmulat

makauring prinsipyo'y ikalat sa lahat

Edgar Jopson, taaskamaong pagpupugay

dapat pangarap nati'y maipagtagumpay

asam na lipunang makatao'y matayo

at sa ipinaglalaban ay di susuko

- gregoriovbituinjr.

09.02.2024

* ang litrato ay selfie ng makatang gala sa loob ng Bantayog ng mga Bayani, ilang taon na ang nakararaan

Mag-inang natutulog sa bangketa

MAG-INANG NATUTULOG SA BANGKETA

natutulog sa bangketa silang mag-ina

na habang lulan ng dyip ay aking nakita

kalsada na ba ang tahanan ng pamilya

dahil ba sa hirap ay doon na tumira?

pasimple ko silang kinunan ng litrato

sa kanila'y walang magawa ang gobyerno?

kundi bigyan ng limos o ayuda ito?

imbes na paalwanin ang buhay ng tao?

bakit walang magawa ang pamahalaan?

sa mga naghihirap nating mamamayan?

silang mga matakaw sa kapangyarihan

na nais lang gawin yata'y katiwalian!

dahil utak negosyante ang namumuno

na nais lang mangyari'y paano tumubo

serbisyo'y ninegosyo ng trapong hunyango

gayong "pinuno" silang di dapat maupo

pag daw maraming pulubi sa isang bansa

ang gobyerno raw nila'y walang ginagawa

gobyernong walang paki sa buhay ng dukha

ay dapat sama-samang ibagsak ng madla

- gregoriovbituinjr.

08.18.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa Roces Avenue sa Lungsod Quezon, Agosto 16, 2024

Mag-isang nagdiriwang

MAG-ISANG NAGDIRIWANG

kalmado lang akong umiinom

ng Red Horse dito sa munting silid

pangatlong dekada'y nilalagom

katapatan ko'y di nalilingid

tatlong dekada na sa lansangan

tatlumpung taon na ng pag-iral

na yaring puso't diwa'y nahinang

sa pagbaka kahit napapagal

ah, sino kayang mag-aakala

sa dami ng dinaanang sigwa

sa rali'y ilang beses nadapa

narito pa ring lapat sa lupa

patalim man, balaraw o baril

sa pagbaka'y walang makapigil

hangga't prinsipyo'y nakaukilkil

tibak na makata'y walang tigil

- gregoriovbituinjr.

08.17.2024

Agosto 17, 1994

AGOSTO 17, 1994

iyan ang petsa noong ako'y tanggapin nang ganap

at sumumpang sa masa't uri'y maglingkod ng tapat

ilang taon na akong tibak bago pa matanggap

petsang iyan ang birthday ko sa prinsipyong akibat

ngayong araw ay ikatlong dekada nang Spartan

pagbati sa sarili'y "Maligayang Kaarawan!"

patuloy lang sa tungkuling niyakap kong lubusan

tangan ang prinsipyo maging kapalit ay buhay man

patuloy sa pakikibaka, tuloy ang pagkatha

bilang Spartan, bilang atleta, bilang makata

bawat tula'y tulay ko sa paglilingkod sa dukha,

babae, vendor, bata, magsasaka, manggagawa

ah, tatlong dekada na nga ako sa araw na 'to

madalas, ipinagdiriwang ko ito ng solo

ngayon, isang tagay para sa iyo, katoto ko

sa samboteng serbesa'y magtig-isang baso tayo

- gregoriovbituinjr.

08.17.2024

Sigaw ng Taumbayan: Sweldo ng Mambabatas, Bawasan!

SIGAW NG TAUMBAYAN: 

SWELDO NG MAMBABATAS, BAWASAN!

sa isang artikulong showbiz sa Bulgar na pahayagan

ay nakapukaw agad ng pansin ang pamagat pa lamang:

"Sigaw ng Madlang Pipol: Sweldo ng Mambabatas, Bawasan!"

showbiz ngunit pulitikal ang laman, aba'y kainaman

artista kasi ang asawa ng pinuno ng Senado

kaya nga pinupusuan na rin ng showbiz si Heart mismo

local holidays ay nais bawasan ni Chiz Escudero

kayrami raw holidays sa bansa, dapat bawasan ito

sagot ng madla: Ang bawasan n'yo'y sweldo ng mambabatas!

ang mababawas ay ilagay sa bawat kilo ng bigas

baka mapababa rin ang presyong pataas ng pataas

bumaba ang presyo ng kamatis, galunggong at sardinas 

iparehas ang sweldo ng mambabatas sa manggagawa

minimum wage plus seven hundred fifty pesos, ipasa nga!

mambabatas sana'y pakinggan ang panawagan ng madla

at ipakita nilang sila'y tunay na kumakalinga

- gregoriovbituinjr.

08.15.2024

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Agosto 14, 2024, p.7

Yes sa wage increase!

YES SA WAGE INCREASE!

sa tanong nilang "Pabor ka ba sa wage increase?"

OO ang sagot ng obrerong mapagtiis

HINDI sa kapitalistang mapagmalabis

at HINDI rin sa negosyanteng mapantikis

anong klaseng tanong iyan? nakamumuhi!

pinakita lang nilang wala silang budhi

sa kayod-kalabaw na manggagawa kundi

ang mga tusong negosyante'y ipagwagi

kung obrero ka't nag-HINDI, aba'y gago ka!

tataasan ka na ng sahod, ayaw mo pa?!

kung kapitalista kang nag-OO, santo ka

lalamunin ka ng ibang kapitalista

tanga lang ang aayaw sa umentong iyon

kung obrero kang sa hirap at utang baon

kaya bakit Wage Board iyan ay itinanong

sila nga ba'y makakapitalista't buhong?

kapitalista'y palamunin ng obrero

kaya may tubo dahil sa nagtatrabaho

tengga ang pabrika kung wala ang obrero

panahon nang taasan ang kanilang sweldo

- gregoriovbituinjr.

08.14.2024

Edukadong nagnanakaw sa bayan?

EDUKADONG NAGNANAKAW SA BAYAN?

tanong: "Kung edukasyon ang sagot sa kahirapan

ay bakit edukado ang nagnanakaw sa bayan?"

sa isang pader ay malaking sulat ng sinuman

tanong iyong marahil ay di na palaisipan

dahil talamak ang katiwalian sa gobyerno

kung saan naroon ang mga lider-edukado

nasa poder ng kapangyarihan ang mga tuso

na pag-aaring pribado sa kanila'y sagrado

ah, naging edukado ba sila upang salapi

sa kabang bayan ay kanilang maging pag-aari?

bakit ba pawang edukado ang mga tiwali?

na sa pwesto'y nagkamal ng pribadong pag-aari

bakit ba edukado ang nagnanakaw sa bayan?

silang mga dahilan ng sukdulang karukhaan!

paumanhin po kung aming pinaniniwalaan:

pribadong pag-aari ang ugat ng kahirapan!

kung mga ito'y tatanggalin sa kanilang kamay

tulad ng lupang dapat ay pakinabangang tunay

tiyak mawawala ang ganid sa kanilang hanay

at may bagong umagang sa daigdig ay sisilay

- gregoriovbituinjr.

08.12.2024

* litrato mula sa google

Makiisa sa Laban ng Tsuper ng UP Community

MAKIISA SA LABAN NG TSUPER NG UP COMMUNITY

upang magpagawa ng dyaryong Taliba'y nagtungong UP

mula Cubao-Philcoa, sumakay ng dyip biyaheng UP

may paskil sa tatangnan ng dyip na ito ang sinasabi:

"Makiisa sa Laban ng Tsuper ng UP Community"

kaya ang panawagang iyon ay agad kong binidyuhan

upang maibahagi ko sa kapwa natin mamamayan

tagos sa aking puso't diwa ang kanilang panawagan

na dapat tayong lumahok upang ipagwagi ang laban

bagamat wala mang paliwanag sa kanilang polyeto

panawagan iyon sa tulad nating karaniwang tao

lalo't mga tsuper ay kauri, manggagawa, obrero

kausapin lang sila upang mabatid natin ang isyu

di dapat mawalan ng trabaho o ng pinapasada

ang mga tsuper dahil modernisasyon ang polisiya

halina't kampihan ang pinagsasamantalahang masa

kaya ating dinggin ang daing at pinaglalaban nila

- gregoriovbituinjr.

08.12.2024

* binidyo ng makatang gala noong Sabado, Agosto 10, 2024, habang nakasakay ng dyip biyaheng UP Philcoa

* ang bidyo ay mapapanood sa kawing na: https://fb.watch/tVdIKRY2lk/ 

3,000 ektarya ng WPS, naangkin na ng China

3,000 EKTARYA NG WPS, NAANGKIN NA NG CHINA

isa iyong matinding balitang ating nakalap

tatlong libong ektarya natin ay naangking ganap

ng China, anong salitang iyong maaapuhap

pag ganyang balita'y nabasa mo, iyo bang tanggap?

ganyan daw kalaki ang inaangking teritoryo

ng China sa West Philippine Sea, gera na ba ito?

subalit ano nang gagawin ng ating gobyerno?

magpapadala ba roon ng pulis at sundalo?

Panganiban Reef, Mabini Reef, Subi Reef, sakop na

at pinagtayuan ng base militar ng Tsina

tatlo lang iyan, siyam ang EDCA ng Amerika

Pinas ay pinag-aagawan ng Oso't Agila

may kasaysayan ang Vietnam na dapat aralin

nang Pransya at Amerika ay kanilang talunin

mamamayan nila ang may misyon at adhikain

nang walang tulong ng dayuhan, na dayo'y gapiin

ganyan sana, sama-sama ang mamamayan, madla

na talunin ang U.S. at Tsina sa ating bansa

talunin din ang kababayang burgesya't kuhila

at itayo ang lipunan ng uring manggagawa

- gregoriovbituinjr.

08.08.2024

* ulat mula sa headline at pahina 2 ng pahayagang Pilipino Star Ngayon, Miyerkules, Agosto 7, 2024

Ang mahabang paglalakad

ANG MAHABANG PAGLALAKAD

ang mahabang paglalakad / ay sadyang nakakapagod

ngunit kung sa bawat hakbang / ay may itinataguyod

na isyu ng dukha, masa, / klima, ako'y nalulugod

tulad na lang ng Climate Walk, / ah, di ako mapapagod

sasamahan ko rin pati / nagmamartsang magsasaka

maging mga katutubong / hustisya ang ninanasa

na ang lupaing ninunong / ipinaglalaban nila

ay maipagtagumpay na't / karapata'y makilala

patuloy ako sa lakad / at tatahakin ang landas

daan mang masalimuot, / bawat gubat ma'y may ahas

tag-init man o tag-ulan / o sa panahong taglagas

pangarap ay aabutin, / may bungang sana'y mapitas

parang si Samwel Bilibit / na sa lakad ay patuloy

lakad lang ako nang lakad / nang walang paligoy-ligoy

at magtatanim ng binhi / sa lupa, di sa kumunoy

upang lumago't mamunga, / mukha man akong palaboy

kahit nakakapagod man / ang paglalakad na ito

ay magpapatuloy pa rin / tungo sa pupuntahan ko

ang pagkabigo't pagsuko'y / wala sa bokabularyo

tanging kamatayan lamang / ang pipigil sa tulad ko

- gregoriovbituinjr.

08.01.2024

Upang magwakas ang kahirapan

UPANG MAGWAKAS ANG KAHIRAPAN

"But kings and mightiest potentates must die,

for that's the end of human misery."

~ from Henry VI, by William Shakespeare

sinulat na noon ni Shakespeare ang katotohanan

dapat elistista't burgesya'y mawalang tuluyan

nang magwakas ang pagsasamantala't kaapihan

na dinaranas ng sinuman at ng aping bayan

aniya, patayin ang mga trapo, hari't pari

silang nagpapasasa sa pribadong pag-aari

silang dahilan ng hirap ng inaaping uri

silang mapagsamantala'y sadyang kamuhi-muhi

ngunit may batas silang mga mapagsamantala

korte, senado, kongreso, pulis, ay kontrol nila

pati iyang simbahan, paaralan, at masmidya

upang mamamayang inaapi ay di mag-alsa

kaya dapat tayong kumilos tungong rebolusyon

upang mapagsamantalang uri'y mawala ngayon

kung nais nating mawala ang kahirapang iyon

dapat tigpasin ang ulo ng naghaharing leyon

baligtarin ang tatsulok, kalusin silang todo

salamat, William Shakespeare, at nauunawaan mo

gamit ang panitikan, sinulat mo ang totoo

kaya tulad kong makata sa iyo ay saludo

- gregoriovbituinjr.

08.01.2024

Ang tungkulin ng makata

ANG TUNGKULIN NG MAKATA

"Poets are the unacknowledged legislators of the world." ~ Percy Byshe Shelley

ako'y naaalatan sa maraming paksa

na para bang minsan, ayoko nang tumula

pangit na isyu't paksa, nakakatulala

di matanggap ng loob, nakakaasiwa

nariyan ang ginagawa ng trapong bulok

at mga naghahari sa sistemang bulok

patayan, dungisan ng dangal, mga hayok

na sa ating lipunan ay talagang dagok

subalit ang mga makata'y may tungkulin

sa masa ng sambayanan at mundo natin

mga makatang may kakaibang pagtingin

upang ilarawan ang nangyayari man din

kaya narito pa rin akong nagninilay

na aking mga tula'y nagsisilbing tulay

upang masa'y mamulat sa kanilang lagay

sa sistemang itong dapat palitang tunay

di lang namin tungkulin ang pananaludtod

o masdan ang patak ng ulan sa alulod

makata'y para ring kalabaw sa pagkayod

na tangan ang isyu ng pabahay at sahod

ang makata'y tinig ng mga walang boses

ng dukhang sa pagkaing pagpag nagtitiis

ng manggagawang dapat magkabigkis-bigkis

palitan ang lipunang di kanais-nais

- gregoriovbituinjr.

07.31.2024

Balitang Carina

BALITANG CARINA

tinunghayan ko ang pahayagan

ngayong araw, kaytitinding ulat

ng unos na naganap kahapon

nagbaha ang buong kalunsuran

nilampasan na ang bagyong Ondoy

sa buong pagluha ni Carina

baha sa maraming kabayanan

mga pamilya'y sinaklolohan

dahil nagsilubog ang tahanan

nilikha iyon ng kalikasan

ipinakita ang buong ngitngit

nagngangalit ang klima at langit

climate action na nga'y kailangan

upang matugunan ang naganap

subalit anong gagawing aksyon

makipag-usap sa P.M.C.J.,

K.P.M.L., Sanlakas, B.M.P.,

S.M. ZOTO, CEED, A.P.M.D.D

samahan natin sila sa rali

panawagan: climate emergency

mag-shift sa renewable energy

climate adaptation, mitigation

ipagbawal na ang mga coal plant

pati ang liquified natural gas

kontakin ang Bulig Pilipinas

para sa ating maitutulong

sa mga biktima ni Carina

kailangan ng kongkretong aksyon

para sa sunod na henerasyon

na may ginawa rin tayo ngayon

- gregoriovbituinjr.

07.25.2024

* litrato ay mga headline ng pahayagang Abante Tonite at Pilipino Star Ngayon, Hulyo 25, 2024

* PMCJ (Philippine Movement for Climate Justice)

* KPML (Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod)

* BMP (Bukluran ng Manggagawang Pilipino)

* SM-ZOTO (Samahan ng Mamamayan - Zone One Tondo Organization)

* CEED (Center for Energy, Ecology, and Development)

* APMDD (Asian People's Movement on Debt and Development)

Pagpupugay sa pagwawagayway

PAGPUPUGAY SA PAGWAWAGAYWAY

isang karangalang mabidyuhan

ang pagwawagayway ng bandila

ng samutsaring mga samahan,

ng guro, obrero, masa, dukha

na ginawan ko ng pagpupugay

at tulang makabagbag-damdamin

sumusuot sa kalamnang taglay

at yaring puso'y papag-alabin

binanggit ng tagapagsalita

sa rali yaong mga pangalan

ng mga samahang ang adhika

itayo'y makataong lipunan

sa kanila, mabuhay! MABUHAY!

iyan ang tangi kong masasabi

taaskamao pong pagpupugay

sapagkat sa masa'y nagsisilbi

mabuhay kayo, mga kasama!

kayong tunay naming inspirasyon

para sa karapatan, hustisya

at lipunan nating nilalayon

- gregoriovbituinjr.

07.23.2024

* bidyong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa SONA, 07.22.2024

^ ang bidyo ay mapapanood sa: https://www.facebook.com/reel/1143756510213675

Kwento - Bakit laban din ng maralita ang sahod, eh, wala nga silang regular na trabaho?

BAKIT LABAN DIN NG MARALITA ANG SAHOD, EH, WALA NGA SILANG REGULAR NA TRABAHO?

Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

Pulos diskarte na lang ang mga maralita, o yaong mga mahihirap, isang kahig, isang tuka. Lalo na’t wala naman silang regular na trabaho. Nariyan ang mga nagtitinda ng bananakyu at kamotekyu, ng mga tuhog-tuhog tulad ng pusit, isaw, atay, at barbekyu. May pedicab driver, barker sa dyip, atbp. Ang matindi ay ang mga nagbabantay ng tinapong pagkain mula sa mga fastfood, pinipili ang pwede pa, pinapagpag, hinuhugasan, saka muling iniluluto upang maging pamatid-gutom ng kanilang pamilya.

Ang karamihan ay pawang dating manggagawang kontraktwal, na matapos ang kontrata, ay hindi na nakabalik sa kanilang trabaho, at nauwi na lang sa pagtitinda, magbabalut, o dumiskarte sa kalsada. Dating may tiyak na sinasahod, subalit ngayon ay kumikita na lang sa diskarte sa araw-araw. Noong nasa pabrika pa sila, bagamat kontraktwal, ay may regular na sahod sa loob ng limang buwan nilang kontrata. Ngayong natapos na ang kontrata at hindi na sila kinuhang muli ng kumpanya, wala na silang sahod.  Ang iba’y natutong mamasada ng traysikel o dyip. Hanggang nagtungo sa kanila ang isang dating katrabaho, si Igme,  upang hingan ng tulong sa kampanya para sa pagtaas ng sahod.

Nagtanong si Inggo, “Kasamang Igme, wala na kaming regular na trabaho ngayon, kaya wala na rin kaming regular na sahod. Kumikita na lang kami sa pabarya-baryang diskarte sa kalsada. Ako nga ay naglalako na lang ng mani sa araw at penoy-balot at tsitsarong bulaklak sa gabi. Bakit sasama ako sa pangangampanya at pagkilos para sa dagdag-sahod gayong wala na akong sweldo? Pasensya na. Di ko lang maintindihan.”

Sumabad naman si Isay, katabi ang katsikahang si Ines, na dati ring katrabaho ni Igme, “Ako rin ay nahihiwagaan. Dapat ilinaw sa amin ang panawagang iyan. O baka dahil wala nang manggagawang sumasama sa pagkilos ninyo ay yaong mga hindi na manggagawa ang napapakiusapan ninyong sumama sa laban na iyan? Ano ba talaga, Igme?”

Sumagot naman si Igor na kasama ni Igme sa pangangampanya para sa dagdag-sahod. “Hindi naman sa ganoon, Isay. Sa totoo lang, ang laban sa sahod ng mga manggagawa ay laban din ng maralita. Alam n’yo kung bakit? Pag tumaas ang sahod ng mga manggagawa, may sapat na siyang pambili ng pangangailangan. Kanino naman karaniwang bumibili ang mga manggagawa, kundi sa mga vendor na katulad ninyo, sa kagaya nating maralitang nabubuhay ng marangal. Kaya iikot ang ekonomiya natin dahil sa ating pag-uugnayan. Isa pa, umuuwi ang mga manggagawa sa komunidad ng maralita. Iisa lang ang ating interes, ang guminhawa ang buhay nang walang pinagsasamantalahan, walang inaapakan, walang kaapihan, at walang pagsasamantala ng tao sa tao.  Sino pa bang magtutulungan kundi tayong walang pribadong pag-aari kundi  ang ating lakas-paggawa.”

“Sabagay, tama ka naman, Igor. Isa rin iyan sa napag-aralan namin noon sa pabrika. May polyeto ba kayong dala?” Sabi ni Aling Isay. 

Sumagot si Igme, “Meron. Mungkahi ko, magpatawag na tayo ng pulong upang masabihan ang mga kapitbahay hinggil sa isyu ng sahod at nang maipaunawa sa kanilang kahit tayo’y maralita ay laban din natin ang laban ng manggagawa, lalo na sa isyu ng sahod! Magandang ipatampok ang usaping magkakauri tayo, hindi burges, hindi kapitalista, kundi KAURI! Mungkahi ko, sa araw ng Linggo, ikalawa ng hapon, ay magdaos dito ng pulong dahil narito ang mga manggagawa.”

Kumasa sina Isay. “Sige, sa pulong sa Linggo, dadalo kami.”

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), Hulyo 1-15, 2024, pahina 18-19.

Ang sining ng digma

ANG SINING NG DIGMA

may aklat akong Art of War ni Sun Tzu

pati Book of Five Rings ni Miyamoto

Musashi, ang On War in Karl Von Clauswitz

at may koleksyon din ng mga tula

noong World War One, sadyang binasa ko

pati na ang Limang Silahis ni Mao

at ngayon, akin pang naaalala

ang tatlong panuntunang disiplina

pati na walong punto ng atensyon

bawat tibak na Spartan ay alam

lalo't marahas ang mga kalaban

na mapang-api't mapagsamantala

habang patuloy ang pakikibaka

habang makauring misyon ang tangan

- gregoriovbituinjr.

07.14.2024

* larawan mula sa app game na Word Connect

Sinong pipigil?

SINONG PIPIGIL?

kung walang nagbabasa sa akin

sinong sa pagtula ko'y pipigil

ang bawat isyu ay papaksain

tutula ako ng walang tigil

nais ni amang ako'y mag-aral

ng inhinyero sa pamantasan

nais ko namang tula'y maaral

upang maging makata ng bayan

nais ni inang ako'y magtapos

at itayo'y sariling negosyo

ngunit iba'y ginawa kong lubos

ang tumulong sa dukha't obrero

pag pinatula ako sa rali

entablado ko na'y ang lansangan

makata man, ako'y nagsisilbi

sa api't pinagsamantalahan

- gregoriovbituinjr.

07.12.2024

Di na lang antas-dalo

DI NA LANG ANTAS-DALO

tapos na ako sa panahong antas-dalo

di tayo flower base lang, aking napagtanto

sa anumang pagkilos na kasama tayo

di maaaring nakatunganga lang ako

may isang rali na ako'y nabugbog naman

isang kakilala ang ako'y pinayuhan

ang sabi niya, "huwag ka kasi sa front line!"

ano ako, tuod? doon lang sa likuran?

di tayo dumadalo upang pamparami

kundi tiyaking naroon tayong may silbi

sa samahan, bayan, ngunit di pahuhuli

nais ko'y may tangan laging plakard sa rali

ayokong dadalo lang at nakatunganga

na sa isyu't usapin ay natutulala

kung may matututunan ay pupuntang sadya

upang pagtingin sa isyu'y maisadiwa

minsan, sa mga forum naiimbitahan

ayos lang dumalo't may napag-aaralan

ngunit ngayon, ayokong antas-dalo na lang

kundi may naiaambag sa talakayan

noong kabataan ko'y antas-dalo lagi

nabatid na trapo'y di dapat manatili

kaya nais kong tumulong upang magwagi

ang dukha't manggagawa sa laban ng uri

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

Ang esensya ng buhay

ANG ESENSYA NG BUHAY

anong esensya ng buhay? / bakit ako aktibista?

ang pagpapayaman nga ba / sa buhay itong esensya?

maging makapangyarihan / sa bansa't sa pulitika?

esensya na ba ng buhay / pag marami ka nang pera?

ako'y naging aktibistang / may prinsipyong tinataglay

sapagkat sa nangyayari / sa mundo'y di mapalagay

adhika kong makatulong / sa nahihirapang tunay

sa ganyan ko nakikita / ang esensya ko sa buhay

kahit gaano karami / ang yaman ko't pag-aari

kung nakuha ko lang ito / sa paggawa ng tiwali

sinayang ko ang buhay kong / sira ang dangal o puri

na nabubuhay sa mali't / sa tanang pagkukunwari

aanhin kong nakatira / sa mansyon man o palasyo

kung kapwa ko maralita'y / hinahamak pa ring todo

kung kapwa ko manggagawa'y / lagi nang iniinsulto

habang wala akong kibo / na dapat kumibo ako

ako'y pipikit na lang bang / marami'y kinakawawa

alam kong may inaapi 'y / di na lang magsasalita

anong klaseng tao ako / na kapwa'y binalewala

di ako paparis diyan / sa mga tuso't kuhila

kaya ako aktibista / dahil dito ko nagagap

ang esensya nitong buhay / at sa lipunang pangarap

may pagkakapantay-pantay, / bawat isa'y lumilingap

na tumutulong sa kapwa / at di lilo't mapagpanggap

subalit di kawanggawa / ang adhika kong pagtulong

kundi bulok na sistema'y / nagkakaisang ibaon

sa hukay ng mga gutom / at sama-samang ituon

ang lakas sa pagtatayo / ng lipunang sinusulong

- gregoriovbituinjr.

07.05.2024

Ang tatak sa poloshirt

ANG TATAK SA POLOSHIRT

"Nagkakaisang Lakas"

ay "Tagumpay ng Lahat!"

sa poloshirt ay tatak

ito'y nakagaganyak

upang ako'y kumilos

kahit madalas kapos

sa buhay na hikahos

naghahandang makalos

ang bulok na sistema

habang inaasam na'y

panlipunang hustisya

para sa aping masa

gabay na't inspirasyon

sa pagkilos ko't layon

ang natatak na iyon

upang tupdin ang misyon

- gregoriovbituinjr.

07.05.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos tungong Mendiola, 06.12.24

Hinagpis ng masa

HINAGPIS NG MASA

madalas, ang masa'y naghihinagpis

sa maraming problemang tinitiis

bahay ng maralita'y inaalis

buhay ng manggagawa'y tinitiris

paghihinagpis ba'y palaisipan

dukha'y laksa't mayaman ay iilan

kayraming hirap at pinahirapan

ng sistemang tadtad sa kabulukan

ang malupit at mapagsamantala

ay dapat lamang talunin ng masa

lalo't elitista't kapitalista

ang yumuyurak sa dignidad nila

ah, di tayo dapat maghinanakit

sa mga trapo't burgesyang kaylupit

sa masa, halinang magmalasakit

upang karapatan nila'y igiit

halina't magpatuloy sa pagkilos

at maghanda sa pakikipagtuos

sa mga sakim at mapambusabos

upang sistemang bulok na'y matapos

- gregoriovbituinjr.

07.03.2024

Sa gilid man ng bangin

SA GILID MAN NG BANGIN

kaming tibak na Spartan / ay nasa gilid ng bangin

ng pakikibakang dukha / na lipunan ang salamin

bakit ba lagi na lamang / nakikita'y tagulamin

at di na nalalasahan / ang ginhawang asam namin

kaya nagpapatuloy pa / sa bawat pakikibaka

upang tiyaking matamo / ang panlipunang hustisya

kaya naririto pa ring / kumikilos sa kalsada

na harangan man ng sibat / di patitinag talaga

batbat na ng karukhaan / ang mayoryang maralita

at tanging sa pagkilos lang / ng sama-sama ng madla

kalagaya'y mababago't / ibabagsak ang kuhila

ang mabago ang sistema'y / prinsipyo nami't adhika

nasa gilid man ng bangin / habang kayraming hikahos

dahil sa sistemang bulok / at mga pambubusabos

ang mga sanhi ng hirap / ay dapat nating makalos

upang lipunang pangarap / ay makamtan nating lubos

- gregoriovbituinjr.

06.29.2024

* selfie ng makatang gala sa rali ng Hunyo 12, 2024, hanggang Recto lang at di na nakapasok ng Mendiola

Ang aklat ko't kamiseta

ANG AKLAT KO'T KAMISETA

mga akda ni Ka Popoy ay sinalibro

habang suot ang kamisetang may litrato

ni Lean Alejandro, pawang magigiting

na bayani ng masa't sadyang magagaling

sosyalistang sulatin ni Ka Popoy Lagman

sa aking aklatan ay muling natagpuan

sa The Great Lean Run noon kami'y dumalo't

nabigyan ng magandang kamisetang ito

libro't kamisetang kaytagal na sa akin

lalo't kayamanan na ring maituturing

ng mga kagaya kong tibak na Spartan

na tuloy ang pakikibaka sa lansangan

mga gamit itong naging inspirasyon na

sa pagkilos laban sa bulok na sistema

- gregoriovbituinjr.

06.26.2024

* pamagat ng aklat: "Ka Popoy: Notes from the Underground"

* tatak sa kamisetaL "The Great Lean Run - Step into his shoes, follow his footsteps"

Ang kuwago at ang lapira

ANG KUWAGO AT ANG LAPIRA

nagpupuyat ang kuwago sa gabi

pagsusunog ng kilay ang diskarte

ang tawag pala sa kanya'y lapira

na katugma'y panggabi ring bampira

gising naman ang kuwago pag araw

na nagsusunog din naman ng kilay

pulos pagbabasa dito at doon

hinahasa ang kanyang edukasyon

subalit magkaiba man ang tawag

silang dalawa ay magkamag-anak

pawang palaaral, matatalino

kapara'y karakas ni Tata Lino

ngunit isa't isa'y walang hamunan

na magpaligsahan ng nalalaman

imbes kompetisyon, kooperasyon

walang payabangan ang mga iyon

nabatid nilang sa kapitalismo

pataasan ng ere yaong tao

kumpetisyon kung sino ang magaling

kaya may trapong gahaman, balimbing,

may pang-aapi't pagsasamantala,

elitista't mapanlamang sa kapwa

pagkat nag-aral ang mga kuwago

pasya nila'y di tularan ang tao

- gregoriovbituinjr.

06.24.2024

* 35 Pahalang: Kuwago sa gabi, palaisipan mula sa pahayagang Abante, Hunyo 7, 2024, pahina 10

* lapira - uri ng kuwago (Tyto capensis) na abuhing kayumanggi ang pakpak at puti ang dibdib at mukha, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 678