Pasasalamat (Grace Before Meals)

PASASALAMAT

(GRACE BEFORE MEALS)

tayo'y nasa harap nitong hapag-kainan

sabay nating bigkasin ang pasasalamat

sa mga naghanda ng pagkain ng bayan

sa mga nagtanim at nag-ani, salamat

salamat sa lahat ng mga magsasaka

mula binhi'y pinalago hanggang nag-uhay

silang sa lupang sakahan nakatali na

silang naglinang at nagpatubo ng palay

salamat sa lahat ng mga mangingisda

na nilalambat ang buhay sa karagatan

upang madala ang mga banyerang isda

sa pamilihan, at ating mabili naman

salamat sa lahat ng mga manggagawa

pagkain ay dinala sa bayan at lungsod

kay-agang gumising, kay-agang gumagawa

kayod ng kayod, kahit mababa ang sahod

salamat sa manggagawang tatay at nanay

na nagsikap upang pamilya'y mapakain

nang mga anak ay di magutom sa bahay

na para sa pamilya, lahat ay gagawin

salamat, binubuhay ninyo ang daigdig

uring manggagawa, hukbong mapagpalaya

kaya marapat lang tayo'y magkapitbisig

nang bulok na sistema'y tuluyang mawala

- gregoriovbituinjr.

03.31.2024

* mga larawan mula sa google

Sa tumatangkilik sa Taliba ng Maralita

SA TUMATANGKILIK SA TALIBA NG MARALITA

kami'y taospusong nagpapasalamat talaga

sa tumatangkilik sa Taliba ng Maralitâ,

ang publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa

ng Maralitang Lungsod, ang pahayagan ng dukhâ

sa loob ng dalawang linggo nakapaglalabas

ng isyu't balita hinggil sa laban nitong bayan

4PH, pabahay, sahod, ChaCha ng talipandas

kwento't mga tula, kolum ni Pangulong Kokoy Gan

patnugutan ay narito't tuloy sa pagsisilbi

sa maralita upang makamit ang ating layon

mulatin at pakilusin ang dukha, di lang rali

kundi matutong ipaglaban ang hustisyang misyon

ipabatid bakit dapat baguhin ang sistema

na siyang dahilan ng naranasang dusa't hirap

ang Taliba ng Maralita'y kanilang sandata

tungo sa pagtayo ng lipunan nilang pangarap

- gregoriovbituinjr.

03.29.2024

Pangarap

PANGARAP 

pangarap ko'y lipunang makatao

ay maitayo ng uring obrero

walang pagsasamantala ng tao

sa tao, habang tangan ang prinsipyo

pangarap ko'y lipunang manggagawa

kung saan walang naapi't kawawa

lakas-paggawa'y binayarang tama

at di kontraktwal ang nasa paggawa

pangarap ko'y lipunang walang hari

walang tuso, kapitalista't pari

pangarap makapagtanim ng binhi

na ibubunga'y pantay, walang uri

pangarap ko'y makataong lipunan

na kung kikilos ay baka makamtan

- gregoriovbituinjr.

03.24.2024    

Alay sa World Poetry Day

ALAY SA WORLD POETRY DAY

matulain ang araw na kinakaharap

na puno ng awit sampu ng pinangarap

tila diwa'y nakalutang sa alapaap

bagamat tigib ng lumbay ang nasasagap

pinangarap ng makatang mundo'y masagip

sa unos ng luha't sa matang di masilip

laksang mga kataga'y di basta malirip

na mga talinghaga'y walang kahulilip

ipaglalaban ang makataong lipunan

nakakaumay man ang ganyang panawagan

subalit iyan ang adhikain sa bayan

pati tugma't sukat sa bawat panagimpan

sa mga manunula, ako'y nagpupugay

habang patuloy pa rin ditong nagninilay

lalo na't mga nakakathang tula'y tulay

sa pagitan ng madla't nagkaisang hanay

- gregoriovbituinjr.

03.21.2024

"Ayoko sa sistemang bulok!" ~ Eugene V. Debs

"AYOKO SA SISTEMANG BULOK!" ~ EUGENE V. DEBS

"I am opposing a social order in which it is possible for one man who does absolutely nothing that is useful to amass a fortune of hundred of millions of dollars while millions of men and women who work all their lives secure barely enough for a wretched existence." ~ Eugene V. Debs, US Labor and Socialist Leader, Presidential Candidate, June 16, 1918

kaygandang sinabi ni Eugene V. Debs noon

na sa mga tulad ko'y isang inspirasyon

ayaw niya ng sistemang animo'y poon

ang isang tao na tangan ay milyon-milyong

dolyar habang milyong obrero'y hirap doon

habang pinapanginoon ang isang tao

dahil sa kanyang yaman at aring pribado

nagpapatuloy naman sa pagtatrabaho

ang milyong obrerong nagbabanat ng buto

upang pamilya'y buhayin sa mundong ito

inilarawan niya'y bulok na sistema

kung saan pinapanginoon ay burgesya

nais niyang lipunan ay sinabi niya

na lipunang walang panginoon talaga

walang poong maylupa at kapitalista

tulad ko, ang nais niya'y lipunang patas

na mga tao'y kumikilos ng parehas

walang mayaman, walang lamangan at hudas

walang pribadong pag-aari't balasubas

kundi pagpapakatao ang nilalandas

- gregoriovbituinjr.

03.18.2024

* litrato mula sa google

Pangangalsada

PANGANGALSADA

ako'y maglulupa / at nangangalsada

nagtatanim-tanim / kausap ang masa

inaalam pati / ano ang problema

nang binhing ipunla'y / wasto sa kanila

ang gawaing masa'y / yakap na tungkulin

upang iparating / itong adhikain

dukha't manggagawa / ay organisahin

at nang sambayanan / ay mapakilos din

sa pangangalsada / ako'y nakatutok

adhika'y baguhin / ang sistemang bulok

misyong baligtarin / ang imbing tatsulok

upang mga dukha'y / mamuno sa tuktok

nangangalsada man / sa araw at gabi

tuloy ang pagbaka't / kaisa sa rali

isyu'y nilalantad / sa nakararami

sa laban ng masa'y / kasangga't kakampi

tibak na Spartan, / tangan ang prinsipyo

na naninindigan / sa sistemang wasto

asam ay lipunang / sadyang makatao

palakad ay patas / sa bayan at mundo 

- gregoriovbituinjr.

03.16.2024

Huwag kang dadalaw sa aking burol, kung...

PAMBUNGAD

lahat naman tayo'y tiyak na mamamatay

bala ma'y tumama o sa banig naratay

ngunit sino bang kaibigan o kaaway

ay baka di na natin malalamang tunay

sino kayang duduraan ang aking bangkay

sino kayang kakilala ang malulumbay

kaya narito'y tulang aking inaalay:

HUWAG KANG DADALAW SA AKING BUROL, KUNG...

huwag kang dadalaw sa aking burol, kung

sa pesbuk ay di ka nag-like sa aking tula

sa rali ay di tayo nagkasamang sadya

di ka kaisa sa laban ng manggagawa

nang-aapi ka ng kapwa ko maralita

nagsasamantala ka sa babae't bata

dyaryo naming Taliba'y binabalewala

huwag kang dadalaw sa aking burol, kung

di ka nagbabasa ng tula ko sa pesbuk

di mo tinutuligsa ang sistemang bulok

di mo batid anong gagawin sa tatsulok

di mo alam bakit hinuhukay ang bundok

asam na lipunang makatao'y di arok

mula korupsyon sa bulsa mo'y isinuksok

huwag kang dadalaw sa aking burol, kung

di mo pa batid ang ugat ng kahirapan

dangal ng mahihirap ay niyuyurakan

walang pakialam sa panitikang bayan

makakapitalista ka't makadayuhan

mapagsamantala ka kahit kababayan

di ka payag sa living wage, ika'y kalaban

huwag kang dadalaw sa aking burol, kung

hanggang ngayon, di mo alam ang Climate Justice

hinahayaan mong maralita'y Just Tiis

ugali't diwa mo'y nananatiling burgis

sa manggagawa't dukha, ikaw ay mabangis

sa pagkupit sa kabang bayan ay mabilis

tuso ka't tiwali, kutis mo ma'y makinis

huwag kang dadalaw sa aking burol, kung

kabilang ka sa elitistang naghahari

kaya burgesya ay lagi mong pinupuri

sa rali nami'y puno ka ng pagkamuhi

sa binigay naming polyeto'y nandidiri

kabarkada mo ang mga sakim at imbi

at sa masa'y kilala kang mapang-aglahi

huwag kang dadalaw sa aking burol, kung

di kayang ipanawagan ang sosyalismo!

layunin mo'y pulos pag-aaring pribado!

ayaw itayo ang lipunang makatao!

wala kasi sa toreng garing ang tulad ko

kaya kaming makata'y minamaliit mo

binabalewala ang aming tula't libro

- gregoriovbituinjr.

03.13.2024

"Karahasan, Wakasan!" ~ Oriang

"KARAHASAN, WAKASAN!" - ORIANG

"Karahasan, Wakasan!" ang panawagan ng Oriang
sa plakard na bitbit ay malinaw na makikita
ito'y mensaheng sa puso't diwa'y dapat malinang
nang karapata'y maipaglaban natin at nila

sadyang dapat wakasan ang anumang pandarahas
sa kababaihang kalarawan ng ating nanay
kaya dapat matayo ang isang lipunang patas
nagpapakatao't palakad ay sistemang pantay

iyon ay napapanahong mensaheng hindi kapos
kundi pangungusap na palaban, tagos sa diwa
na nananawagang tapusin ang pambubusabos
sa kababaihan, sa bata, dukha't manggagawa

mensahe iyong taaskamao nating yakapin
patuloy na mag-organisa, masa'y pakilusin

- gregoriovbituinjr.
03.10.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa Araw ng Kababaihan, Marso 8, 2024, sa Morayta, Maynila

Tulad ng ligaw na halaman

TULAD NG LIGAW NA HALAMAN

saanman mapadpad ang tibak na tulad ko

parang ligaw na halaman, tutubo ako

itatanim ko ang binhi ng sosyalismo

sa matabang lupa'y patutubuin ito

nais kong lipunang makatao'y malikha

habang nililipol bawat damong kuhila

sasagipin ang mga inang lumuluha

na mahal na anak ay in-EJK sadya

oorganisahin ang kapwa mahihirap

upang maitayo ang lipunang pangarap

lipunang ang lahat ng tao'y nagsisikap

nagpapakatao't sa kapwa'y mapaglingap

ganito mangusap ang tibak na Spartan

di dungo, masa'y tinuturuang lumaban

para sa kinabukasan at karapatan

upang makamit ang hustisyang panlipunan

- gregoriovbituinjr.

03.10.2024

Pagdalo sa pagkilos ng kababaihan

PAGDALO SA PAGKILOS NG KABABAIHAN

mula España ay nagmartsa papuntang Mendiola

ang kababaihan ngunit hinarang sa Morayta

ang mga nagmartsa ng dalawang trak ng pulisya

magkabila kaya doon na sila nagprograma

"Labanan ang Cha-Cha ng mga Trapo at Dayuhan!"

"Kilos Kababaihan, Labanan ang Kagutuman,

Kalamidad at Karahasan!" anong katugunan

nitong pamahalaan sa kanilang panawagan?

O, kababaihan, kami'y nagpupugay sa inyo

kayong nabubuhay na kalahati nitong mundo

tara, magkaisa't kumilos sa maraming isyu

at matinding labanan ang Cha-Cha ng trapo't dayo

may iba pang plakard at panawagang namataan:

"Makababae at makataong pamahalaan

Hindi gobyerno nitong mga trapo at dayuhan"

"Hustisyang panlipunan, hindi Cha-Cha ng iilan!"

panawagang kung isasaloob at maninilay

ay kikilos tayo at patitibayin ang hanay

sa kababaihan, taas-kamaong pagpupugay!

tuloy ang ating laban! mabuhay kayo! Mabuhay!

- gregoriovbituinjr.

03.08.2024

Pagninilay sa madaling araw

PAGNINILAY SA MADALING ARAW

di ako kayod-kalabaw para lang magkakotse

para sabihin sa ibang ako'y may sinasabi

at magmukhang kapitalistang suot ay disente

habang niyuyurakan ang dangal ng masang api

ayokong matulad sa kuhila't makasarili

na tinutubo lang ang iniisip araw-gabi

na ninenegosyo ang dapat tapat na pagsilbi

sa bayan, subalit sa gawa'y tiwali't salbahe

hayaan akong maging prinsipyadong aktibista

na ginagawa ko na nang higit tatlong dekada

na pinaglalaban ang kaginhawahan ng masa

na lipunang makatao'y asam maitayo na

di ako manghihiram sa salapi ng respeto

wala sa marangyang kotse ang aking pagkatao

wala sa bara ng ginto at milyon-milyong piso

patuloy akong makikibaka nang taas-noo

- gregoriovbituinjr.

03.08.2024

Tungkulin

TUNGKULIN

isusulat ko pa rin ang kalagayan ng dukha

sa ulat, sanaysay, dagli, maikling kwento't tula

bibigkasin ko sa rali ang tulang makakatha

bilang munti kong ambag sa pagmumulat sa madla

hanggang ngayon ay pinag-aaralan ang lipunan

at maraming isyung tumatama sa sambayanan

kongkretong pagsusuri sa kongkretong kalagayan

upang sa isyu'y mabatid ang wastong kalutasan

oo, simple lang akong manunula, yano, payak

pasya ko'y kumampi sa inaapi't hinahamak

sa winalan ng tinig at gumagapang sa lusak

asam na lipunang makatao ang tinatahak

nawa'y magampanan kong husay ang gintong tungkulin

na tungo sa lipunang asam, ang masa'y mulatin

- gregoriovbituinjr.

03.07.2024

Pangarap

PANGARAP

Ano nga ba ang tinatawag na pangarap?

Ang magkaroon ng kotse sa hinaharap?

Ang biglaan kang yumaman sa isang iglap?

Ang guminhawa ang tulad nating mahirap?

Ang mga pulitiko'y di na mapagpanggap?

O ito'y produkto ng ating pagsisikap?

Sa simple, sa pag-aaral ay makatapos

Habang nilalabanan ang pambubusabos

Ng mga dayuhan at kababayang bastos

Sa munting sabi, makaipon ng panggastos

Nang sa hinaharap ay mayroong panustos

At kamtin ng masa'y kaginhawaang lubos

Pangarap ko'y isang lipunang makatao

Na itatayo ng dukha't uring obrero

Pangarap ko'y di pansarili, di pang-ako

Kundi pambayan, pandaigdigan, pangmundo

Ibagsak ang mapang-aping kapitalismo

Tungo sa lipunang walang lamangan dito

- gregoriovbituinjr.

03.06.2024

Paano ka naging mahirap?

PAANO KA NAGING MAHIRAP?

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Madalas, natatawa tayo sa katotohanan. Minsan, akala natin ay patawa ang katotohanan. Marahil, dahil masakit mabatid ang katotohanan.

Nang dinaan sa comic strip ang katotohanan, tayo na'y napapangiti. Tila ba binabalewala natin ang katotohanan, at marahil ay ayaw pag-usapan ng malaliman upang mabigyan ito ng kalutasan.

Makikita iyon sa isang comic strip kung saan nag-uusap ang dalawang taong namamalimos.

Tanong ng una: "Paano ka naging mahirap?"

Sagot naman ng ikalawa: "Panay ang boto ko sa kawatan."

Makikita ang patawang iyon sa kawing na: https://www.facebook.com/photo/?fbid=126166650170427&set=a.126053383515087&notif_id=1709045271239604&notif_t=feedback_reaction_generic&ref=notif

Napakapayak lang ng kasagutan. Kaya siya mahirap ay dahil panay ang boto niya sa kawatan. Maiisip tuloy natin ang mga pulitiko sa kasalukuyan na pulos pangako lamang, subalit madalas napapako. Mga trapong namimigay ng ayuda para maiboto sa halalan. Mga mayayamang tumutuntong lang sa iskwater o sa mga mapuputik na lugar ng dukha dahil sa kampanyahan, at matapos manalo ay hindi na nila ito binabalikan.

Boto lang ang habol ng mga pulitiko sa mga dukha. Iyan ang katotohanan. Dahil silang mga maralita ay malaki ang bilang. Sila ang madalas nating marinig na nakakatanggap daw ng limang daang piso kapalit ng boto. Silang ipinagpapalit sa limang daang piso ang tatlong taon na pagdurusa, o marahil anim na taon, mairaos lang ang ilang araw na pangkain ng pamilya, lalo na ng mga anak.

Bakit nga ba sila mahirap? Bumoto daw kasi sa kawatan. Anong dapat gawin? Huwag nang bumoto sa kawatan. Paano mangyayari iyon kung lagi silang binibigyan ng ayuda ng sinasabi nilang kawatan?

May kinatha akong kwento noon na pinamagatang "Ang Ugat ng Kahirapan" na ang pambungad ay ganito: 

"Noong ika-19 dantaon, nag-usap-usap ang mga kilalang tao sa lipunan upang talakayin kung ano ang ugat ng kahirapan. Ito’y dahil na rin sa pagkairita nila sa mga nakikitang pagala-galang pulubi at mga tambay sa lansangan, at ito’y masakit sa kanilang mga mata. Pag nalaman nila ang ugat ng kahirapan ay baka mahanapan nila ito ng lunas."

"Ang sabi ng isang mayamang negosyante, ang kahirapan ay dahil sa katamaran."

"Ayon naman sa isang mataas na pinuno ng isang relihiyon, naghihirap ang mga tao dahil ito ang parusa sa kanila ng Maykapal."

"Ang sabi naman ng isang guro sa isang kilalang pamantasan, kaya naghihirap ang marami ay dahil sa kamangmangan."

"Ayon naman sa hari, iyan na kasi ang kanilang kapalaran."

"Ang sabi naman ng isang mataas na opisyal ng pamahalaan, populasyon ang dahilan ng kahirapan."

"Ngunit lahat sila ay hindi magkasundo kung ano talaga ang ugat ng kahirapan. Kaya nagpasya silang magbuo ng komite para magsaliksik. Nagpunta sila sa iba’t ibang lupain upang hanapin at malaman ang kasagutan. Hanggang may nakapagsabi sa kanila na may isang mabuting taong nakaaalam ng ugat ng kahirapan at ano ang lunas dito. Kaya’t dagli nilang pinuntahan ang naturang tao. Paalis na ang taong iyon upang pumunta sa isang napakahalagang pagpupulong nang kanilang maabutan at abalahin. Agad namang nagpaunlak ang taong nasabi."

Sa kwento, may limang tinukoy na dahilan ng kahirapan - katamaran, parusa ng Maykapal, kamangmangan, kapalaran, at populasyon. At sa ngayon marahil ay maidaragdag natin bilang pang-anim ang pagboto sa kawatan kaya naghihirap ang tao. Mali ang kanilang ibinoto. Hindi nila kauri. Silang mga maralita ay bumoto ng mayayaman, masalapi, at makapangyarihan sa lipunan. Silang mga isda ay bumoto ng mga lawin upang mamuno sa kanila.

Hindi nila ibinoto ang mga kandidato nilang kauri, tulad ng manggagawa, maralita, vendor, driver, at kapwa nila mahihirap. Silang mga isda ay dapat bumoto sa kapwa nila isda upang pamunuan sila, dahil alam ng kapwa nila isda ang kanilang mga suliranin. Hindi tulad ng mga lawin o agila na binoto ng mga isda na walang alam sa pamumuhay at kalagayan ng kapwa nila isda.

PAANO KA NAGING MAHIRAP?

"Paano ka ba naging mahirap?"

ang tanong ng isang kaibigan

na tulad niya, hanap ay lingap

"Panay ang boto ko sa kawatan."

dahil komik istrip lamang iyon

ay natatawa tayo sa sagot

gaano katotoo ang tugon

ngiti nati'y wala na't bantulot

katotohanan ang kanyang sambit

na buto natin ay manginginig

pagkat sa kalooba'y masakit

pagkat dukha'y winalan ng tinig

kung isda ang mga maralita

at mga pulitiko'y agila

isda ba'y binoboto ng isda

o binoto'y di kauri nila

pag-isipan natin ng malalim

ang komiks na iyon ay matalim

pinakita gaano kalagim

ang sistemang karima-rimarim

03.06.2024